For our heritage and freedom ! Home | About | Contact | Vincent De Roeck | Liberty Quotes | The Free State | In Flanders Fields | Nova Libertas | Feeds |

José Pinera's working model for social security

If you were asked to name one person who has enabled more people to gain wealth and security than any other person on the globe, who would you name? In 1881, in Berlin, Otto von Bismarck started the world's first modern pay-as-you-go social security system which served as the model for the U.S. Social Security system and that of many other countries, including setting the retirement age at 65. But no, Bismarck is not the answer to the opening question, the answer is Jose Pinera, and here is why. Bismarck's social security system was basically a Ponzi scheme whereby young workers pay taxes to support the retirees. It only works over the long run where the population is growing and where most retirees do not live very long. These conditions no longer exist in the high-income countries. And even in low- and middle-income countries, population growth has slowed, and lifespans increase rapidly. As a result, many of the world's social security systems have become retirement insecurity systems as they head toward bankruptcy.

Thirty years ago, a young Jose Pinera, who had earned a Ph.D. at Harvard, was Chile's labor minister. He saw the coming disaster in the government old-age pension system. Inspired by an idea from the late Nobel Prize winning economist, Milton Friedman, he developed a solution that empowers workers and gives them real financial security. Pinera-type social security systems have now been adopted by more than 30 countries and cover several hundred million people - for a very simple reason - it works! Under the Pinera-type social security systems, workers are required to invest in highly diversified, qualified funds. Because they actually own their pension funds (like 401(k) funds in the United States), workers can choose their age of retirement, whether it is age 50 or 80. The longer they work, the more money they will have - but again each individual determines his or her own retirement age. (The very poor and those unable to work are still covered by a government system.)

Mr. Pinera was in Berlin last week, selling his concept to German opinion leaders, as part of a multi-country "Free Market Road Show" sponsored by the European Center for Economic Growth and the Hayek Institute of Vienna, Austria. The Chilean privatized system began in 1981, exactly 100 years after Bismarck instituted his system in Germany. It has been 29 years since the system went into effect in Chile so Mr. Pinera now can answer his critics, not only with theoretical arguments, but with hard data. The results are remarkable. Chile's citizens have on average experienced a 10 percent per year, above inflation, compounded growth rate in their pension funds for the last 29 years. The result is most Chileans are no longer poor, but are, in fact, "small capitalists."

The Chilean government, increasingly freed from paying pensions out of tax funds (almost all Chileans have moved into the private accounts, though they could have stayed in the old government system), is now running a budget surplus of 10 percent of gross domestic product (GDP), which could pave the way for the abolition of the income tax. The new Chilean system has provided so much investment capital that Chile moved from being a poor country to being a solid middle-income country with the highest per capita income in South America. Critics in the U.S. and elsewhere claim investing pension funds in stocks and bonds is risky, but the real risk to the elderly is being trapped in government social security schemes headed toward insolvency.

In 1981, the Dow Jones stock average stood at about 800. Despite all the ups and downs over the years, and the turmoil of this last year, the Dow Jones average stands about 12,800 or about 16 times where it was in 1981. Those Americans now retiring on Social Security will unfortunately receive only very modest payments in relation to what they could have received if their political leaders had not kept them locked into a fiscally unsustainable government system. Some critics of privatized social security claim that even though the returns are better under a privatized system, the "transition costs" are too great. In fact, there are no economic costs to the country of the transition, as Chile and other countries which have adopted the privatized system have shown.

We now know that both in theory and practice privatized social security works far better than pay-as-you-go government systems. Opponents can only keep their citizens from adopting Pinera-type systems by keeping them ignorant of the benefits, and making false statements about the privatized social security system's successes. Fortunately, the world still has a very vigorous Jose Pinera, who for three decades has made it his life's work to empower workers and make them small capitalists, freed from the government foot upon their necks. Mr. Pinera has already made life better for millions, and with luck it will soon be billions of people.

Dit artikel van Richard Rahn verscheen in The Washington Times.

Meer over de "Free Market Roadshow" op www.hayek-institut.at.

36 Reacties:

At 13:30 Anoniem said...

In de repartitiestelsels (ons wettelijk pensioen bvb) betalen de jongeren voor de ouderen. De lopende pensioenen worden, via de sociale zekerheid, betaald uit de lopende loonmassa. Die wordt opgehoest door de actieven. In een kapitalisatiesysteem (het model dat door Vincent De Roeck, José Pinera en Richard Rahn verdedigd wordt) daarentegen spaart elkeen voor het eigen pensioen: de ouderen betalen voor zichzelf.

Dit argument is zuivere mystificatie. De ouderen verbruiken op een gegeven ogenblik steeds de goederen en diensten die door de actieven op datzelfde ogenblik worden geproduceerd. De actieven van een gegeven generatie moeten hoe dan ook instaan voor "hun" ouderen. Als die ouderen talrijk zijn, valt daar met geen financiële techniek aan te ontkomen.

Het verschil tussen repartitie en kapitalisatie is enkel een verschil in financiële techniek. De jaarlijks geproduceerde toegevoegde waarde wordt gesplitst in loonmassa en winst. In een repartitietechniek krijgen de ouderen hun deel via een aandeel in de loonmassa, met name via het indirect loon, de sociale zekerheid. In een kapitalisatietechniek krijgen de ouderen hun deel via een aandeel in de winst: de pensioenfondsen investeren in aandelen op de beurs. In beide technieken krijgen de ouderen een deel van de jaarlijks geproduceerde goederen en diensten toegewezen. Bij repartitie hangt dit deel af van het aandeel van de loonmassa in de toegevoegde waarde, dus van de krachtsverhoudingen tussen de sociale klassen: het lot van actieve en niet-actieve werknemers blijft met elkaar verbonden. Bij kapitalisatie hangt het aandeel af van de beurskoers. Het lot van actieve en niet-actieve werknemers wordt losgekoppeld: hoe lager de loonmassa, hoe hoger de winsten, hoe hoger de beurskoersen, hoe beter de pensioenfondsen boeren.

In het kapitalisatiesysteem zouden ouderen voor zichzelf sparen, wat de goede relaties tussen de generaties ten goede komt, wordt gezegd. In het repartitiesysteem daarentegen zouden de ouderen parasiteren op de jongeren. In werkelijkheid is het precies andersom. In het kapitalisatiesysteem hebben de gepensioneerden alle belang bij lage lonen, want dat is goed voor de beurskoersen. Hoe dat een goede relatie tussen de generaties bevordert moet men ons nog eens komen uitleggen.

De combinatie van repartitie en kapitalisatie gaat leiden tot verrassende situaties: wie voor zijn pensioen veel afhangt van kapitalisatie moet maar hopen dat de repartitiesystemen inkrimpen, want dat is goed voor de beurskoersen.

 
At 15:11 Anoniem said...

Ik moet de vorige reactie bijtreden en de vrijemarktretoriek in sociale zaken van De Roeck en co verwerpen. Het kapitalisatiesysteem van José Piñera koppelt het lot van de gepensioneerden los van de actieven, maar dat biedt nog geen bescherming tegen de inhaligheid van het kapitaal.

Bij sommige pensioenfondsen heb je, tenminste in principe en zolang ze niet failliet gaan, een gegarandeerde uitkering. Bij andere weet je hoeveel bijdragen je betaalt, niet hoeveel je later terugkrijgt, dat hangt van de beurskoersen af. In 1975 genoot nog 43% van de Amerikaanse werknemers van een pensioenfonds met gewaarborgde uitkeringen, in 2000 nog slechts 20%. Dit om aan te tonen dat het meer en meer een vorm van "gokken", eerder dan van "belegging" wordt. De werkgevers wentelen het risico van het ondernemerschap af op hun gepensioneerden, en dat is zeker geen optimale situatie.

De Nederlandse onderzoeker Herman Deleeck (ik dacht zelfs van liberale D66-signatuur) bracht enkele maanden geleden trouwens een studie waaruit bleek dat de pensioenuitgaven in alle landen ongeveer hetzelfde aandeel van het BBP beslaan. Enkel de verdeling tussen kapitalisatie en repartitie verschilt van land tot land. In die landen waar een groot deel van de pensioenen betaald wordt via kapitalisatie is de verhouding tussen de gepensioneerden wel veel ongelijker.

 
At 17:01 Anoniem said...

@ Frank S.

Uw hobbyeconomie en intellectuele masturbatie kunnen gerust hun nut hebben in uw leeg ambtenarenbestaan of brugpensioen, maar passen niet onder het duidelijk én leesbaar artikel van Richard Rahn. Ik ben geneigd iedereen op zijn woord te geloven maar als ik moet kiezen tussen de mening van Rahn, de oud-directeur van de financiële koepel van de Kaaimaneilanden (een top-5 financiële markt in de wereld!), of die van ene "Frank S." is mijn keuze gauw gemaakt.

Er is niets "mystiek" aan een kapitalisatiesysteem en het gaat zeker wel om iets meer dan om louter een "financiële techniek" of truk. Uw laatste paragraaf heeft enkel waarde als men beide systemen naast mekaar laat bestaan. Rahn wil dat niet. Hij wil voor iedereen een kapitalisatiesysteem, met een alternatieve soortgelijke financiering voor zij die anders buiten het systeem zouden vallen. En ook de link tussen beurshausse en lage lonen is al jarenlang geleden ontkracht door de IT-bubbel, waarbij de lonen gigantisch hoog waren én de aandelenkoersen hoge toppen scheerden.

 
At 17:09 Anoniem said...

@ Anoniem

Kapitaal is nooit inhalig. Mensen kunnen inhalig zijn. De markt kan nooit of te nimmer falen, tenzij wanneer de mens via machtsmonopolies of wat dan ook in de marktwerking begint in te grijpen. Want dan is het einde pas echt zoek. De keuze die men kan maken tussen gegarandeerde returns en fluctuerende opbrengsten (de eerste soort beleggingen biedt een lager pensioen, de tweede soort als alles mee zit een hoger pensioen) bestaat nog steeds, ook in de VS. Alleen vonden vele mensen het ooit aantrekkelijker om risico's te nemen met fluctuerende pensioenopbrengsten in tijden van overvloed op de beursmarkten. Nu de markten in crisis verkeren, hebben zij spijt van hun keuzes, maar is dat de schuld van het systeem? Hadden zij zich toen niet laten vangen door fluctuerende pakketten hadden zij vandaag geen problemen gehad.

D66 is geen economisch liberale partij, maar dit geheel terzijde. De analyse van Deleeck waarmee u hier zonder link of verwijzing schermt, is waarschijnlijk wel op waarheid en correcte observaties gestoeld, ook al betwijfel ik dat alle landen evenveel percent van hun BNP aan sociale zekerheid zouden uitkeren. Alleen schort er iets aan uw conclusie. De kloof op vlak van opbrengsten heeft niets te maken met het systeem, maar wel met de keuzes die de mensen in kwestie in hun verleden vrij gemaakt hebben. En nogmaals herhalen: Rahn wil niemand in de steek laten, hij wil alleen maar de rijken voor zichzelf laten zorgen en de rol van de staat terugdringen tot vrijemarktingrepen ter ondersteuning van de armen. Daar is in mijn ogen niets mis mee.

 
At 17:39 Vincent De Roeck said...

Vandaag kreeg ik via de Atlas Foundation heugelijk nieuws te horen. Twee jaar na zijn overlijden krijgt Nobelprijswinnaar Milton Friedman eindelijk een economisch onderzoekscentrum naar zich genoemd. Het werd trouwens hoog tijd, gezien zijn onnavolgbare staat van dienst voor de wereldeconomie. Zijn "Chicago School" (monetarisme en laissez-faire) was dan wel minder radicaal dan de "Austrian School" van Ludwig von Mises, zijn kijk op de overheid was minder anarchistisch dan de filosofische tractaten van zijn zoon David en zijn kleinzoon Patri Friedman, en de rol die hij de Centrale Bank toekende, stond haaks op de Rothbardiaanse leer en het primaat van de goudstandaard, toch bestaat er onder liberalen een ruime consensus over de realisaties van Milton Friedman. Zijn economische theorieën brachten meer welvaart in het Westen dan welke ander model ook. De Amerikanen onder Ronald Reagan, de Britten onder Margaret Thatcher en de Chilenen onder Augusto Pinochet kunnen van Milton Friedmans economische nalatenschap meespreken.

The new Milton Friedman Institute is designed to reinforce the University of Chicago as the world's leading intellectual destination for economics and its connections to business, law, and policy. The Milton Friedman Institute will provide a set of resources that will make it possible to continue recruiting top scholars, in both the junior and senior ranks. It will provide a location for faculty at Chicago to do research in economics and related areas, and to be joined by scholars - senior, junior, postdoctoral, and advanced graduate students - visiting the Institute for varying lengths of time. It is anticipated that many of these scholars will work in subfields in which members of the Chicago faculty do not currently concentrate, and that they will play leading roles in workshops during extended visits. It is also anticipated that this will be a natural locus to further the long-standing connections between those areas in which economic analysis plays a significant role, collaborations that have been a distinctive component of the intellectual fabric of the University: the Department of Economics, Graduate School of Business, Law School, and Harris School.

Het Milton Friedman Institute zal een jaarlijks budget van 100 miljoen USD krijgen, en een éénmalig opstartbudget van nog eens 100 miljoen euro. Het jaarlijkse werkingsbudget wordt via de Milton Friedman Society onder bedrijven en kapitaalkrachtige burgers verzameld, terwijl de universiteit van Chicago ook zelf bereid is gevonden om fors in dit onderzoekscentrum te investeren en de volledige opstartkosten te dragen. Robert J. Zimmer neemt de dagelijkse leiding van het MFI op zich en Lars Hanssen staat in voor de academische leiding. Het MFI moet tegen de herfst operationeel zijn. Ik kijk alvast uit naar hun bevindingen en projecten.

In memoriam Milton Friedman: http://mfi.uchicago.edu/

 
At 17:25 Anoniem said...

Friedman is onderdeel van het probleem, al vernietigend geanalyseerd door Murray Rothbard:

"(...)Milton Friedman is, purely and simply, a statist-inflationist, albeit a more moderate inflationist than most of the Keynesians."
(...)
And so, as we examine Milton Friedman’s credentials to be the leader of free-market economics, we arrive at the chilling conclusion that it is difficult to consider him a free-market economist at all.
(...)
And wherever we turn, we find Milton Friedman, proposing not measures on behalf of liberty, not programs to whittle away the Leviathan State, but measures to make the power of that State more efficient, and hence, at bottom, more terrible.
(...)
It is high time to identify Milton Friedman for what he really is. It is high time to call a spade a spade, and a statist a statist.

http://www.lewrockwell.com/rothbard/rothbard43.html

 
At 17:25 Anoniem said...

Dat citaat hierboven bevestigt mijns inziens hoe ontspoord die Murray Rothbard wel is. Basishouding van Rothbard: iedereen die niet even extremistisch is als ik, is een verrader. Het effect van zo'n houding is dat de reële impact van zijn geschriften quasi nihil is.

Friedman heeft minstens duizend keer meer reële impact gehad in de door Rothbard gewenste richting van vrijheid en vrijhandel, dan Rothbard zelf.

Rothbard versus Friedman, het zou een mooie case-study kunnen zijn over de contraproductiviteit van de "I am holier than thou"-houding.

 
At 17:33 Anoniem said...

Belangrijk is dat Rothbard duidelijk maakt dat Friedman niet steeds de vrije-markt verdediger was, die men in hem denkt te vinden. Dat tegenstanders van de vrije markt pleiten voor monetaire inflatie, loonheffing, gegarandeerd inkomen,perfect competitie, positivistische economische theorie etc etc is in Rothbards ogen veel minder erg dan wanneer de grote liberaal Friedman dit doet.

Aan uitspraken over wie het meeste positieve (!) effect heeft gehad of nog zal hebben, waag ik mij niet.

Eén ding is zeker; Friedman kon het goed uitleggen:

"Gen. William Westmoreland, testifying before President Nixon's Commission on an All-Volunteer [Military] Force, denounced the idea of phasing out the draft and putting only volunteers in uniform, saying that he did not want to command "an army of mercenaries." Friedman, a member of the 15-person commission, interrupted him. "General," Friedman asked, "would you rather command an army of slaves?" Westmoreland got angry: "I don't like to hear our patriotic draftees referred to as slaves." And Friedman got rolling: "I don't like to hear our patriotic volunteers referred to as mercenaries." And he did not stop: "If they are mercenaries, then I, sir, am a mercenary professor, and you, sir, are a mercenary general. We are served by mercenary physicians, we use a mercenary lawyer, and we get our meat from a mercenary butcher."

 
At 17:34 Vincent De Roeck said...

Ik ben met LVB in deze discussie. Net daarom haal ik ook in mijn inleiding duidelijk aan dat Friedman minder radicaal was dan zijn eigen zoon (anarcho-kapitalist), Rothbard of zelfs een Mises, die theoretisch ultra-radicaal was, maar in tegenstelling tot Rothbard (een notoir antisemiet trouwens, maar dit geheel terzijde) praktisch gematigde voorstellen lanceerde. En zoals LVB zegt, ligt daar net de kracht. Het beste idee is enkel effectief beter als het praktisch toepasbaar kan zijn, en vaak maken die hard-libertariërs daar net de fout. Friedman heeft ergens misschien het "libertarisme" verraden, maar heeft wel oneindig keer meer verwezenlijkt dan de anderen die misschien puur gebleven zijn.

BTW: Rothbard leidt aan dezelfde ziekte dan Lew Rockwell zelf. Alles is slecht tenzij het utopisch puur blijft. Let bvb. op zijn verslag van de laatste LP-conventie. Volgens hem zijn Barr en WAR conservatieven en is de LP een conservatieve partij geworden. Met zulke intellectuele masturbatie kan je een online-archief van duizend teksten vullen, maar je maatschappelijke impact blijft nul.

 
At 19:21 Anoniem said...

Vincent:
Rothbard, een notoir anti-semiet?! Wat een zever! Waar haal je dat? Je weet toch dat hij zelf Joods was?

Wat haalbare ideeën betreft, Rothbard was voor elke stap richting vrijheid, hoe klein ook. Hij ploos bvb bij verkiezingen alle mogelijkheden uit en maakte eindelose lijstjes om te zien wie hij zou steunen en wie mssn iets beter was dan de andere. Hij was dus helemaal geen idealistische sektarist. Waar Friedman niet genoeg mee oppaste was dat kleine stappen soms ook weg van vrijheid kunnen leiden en de situatie erger kunnen maken. Zoals zijn voorstel voor een gegarandeerd inkomen of school-vouchers.
Daarbij denk ik dat er gerust een division of labor kan zijn, tussen zij die de ideeën creeëren en zij die ze verkopen in een praktischere vorm. Enkel moeten die tweede het uiteindelijk doel wel goed voor ogen kunnen blijven houden. Want je kan mssn wel sterk verwaterd libertarisme verkocht krijgen, maar dan heb je ook alleen dat gedaan en is de kans voor een omslag naar meer overheid zo weer gebeurd.

 
At 19:21 Vincent De Roeck said...

Waar ik het antisemitisme van Rothbard (inderdaad zelf een Jood, maar doorgaans leiden net Joden zelf aan de ergste vorm van Jodenhaat, cfr. Karl Marx in zijn boek "Zur Judenfrage") haal? Bij professor Bouckaert tiens. Je was er zelf bij in Leuven toen hij Rothbard in de Notre Dame (na de Blauwe Maandag) een antisemiet noemde en het voorbeeld aanhaalde van een VB-medewerker die alleen maar de jodenhaat van Rothbard deelde, en niet de rest van diens werk, en er prat op ging "Rothbardiaan" te zijn...

Nu is het probleem van Bouckaert ongetwijfeld het gebrek aan nuance tussen anti-semitisme en anti-zionisme. Rothbard (en Rockwell trouwens ook) ging steeds tekeer tegen Israël en tegen de Amerikaanse politiek t.o.v. de Hebreeuwse Staat. Ook de vaststelling (bvb. op DavidDuke.com) dat Rothbard de meest geliefde libertarische denker is binnen neonazi-groepen en white power antisemietenclubs doet toch wel vragen rijzen m.b.t. zijn houding t.o.v. de joden.

Nu zal ik de laatste zijn om Rothbards nalatenschap te bezoedelen, want de man is inderdaad fantastisch en zijn staatskundige en economische ideeën zijn schitterend, maar i.t.t. anderen ben ik niet vies om zijn "zwakke" kantjes ook aan te kaarten. Niemand is perfect, ook Rothbard niet.

 
At 20:43 Anoniem said...

Vincent:
Ik was er toen niet op die Blauwe Maandag. Wel vreemd dat Bouckaert anti-semitisme en anti-zionisme niet uit elkaar kan houden; zijn neocon-kantje waarschijnlijk ;)

Israël speelt geen enkele rol in de boeken van Rothbard. Dat Rockwell en Rothbard in artikels zouden agiteren tegen de invloed die de Israëlische staat heeft op Amerikaanse buitenlandse politiek, is logisch gezien ze beiden tegen subsidies en oorlog zijn.

En wat David Duke betreft: zoeken op "Rothbard" op zijn site levert dit op: "Sorry, no posts matched your criteria".

Waarschijnlijk heeft Rothbard wel zwakke kantjes, maar anti-semitisme, neo-nazisme, white-power gedachten etc zijn het alvast zeker niet.

 
At 21:09 Anoniem said...

Maar laten we de knappe onderwijzer die Friedman was niet vergeten: http://www.youtube.com/watch?v=JfdRpyfEmBE

 
At 21:16 Anoniem said...

De Nederlandse publicist Kees Marges schreef in februari een stuk voor Elsevier over Friedman en de kredietcrisis. Hij komt er niet meteen als goed uit.

Friedman? Of toch weer Keynes?
Een kritische kijk op het cowboyliberalisme en de kredietcrisis

De Amerikaanse Nobelprijswinnaar Milton Friedman had een belangrijk doel: hij wilde de economie vrij maken van overheidsingrijpen, de markt moest ongestoord zijn gang kunnen gaan.

Daarom was hij een groot tegenstander van het injecteren van geld in de economie om mensen in staat te stellen meer uit te geven en om werkgelegenheid te creëren. De welvaartstaat vond hij ook maar niets. Hij was een groot voorstander van het privatisering van staatsbedrijven en andere overheidsactiviteiten, omdat die de vrije marktwerking zouden verstoren. Hij vatte zijn adviezen aan verschillende regeringen en staatshoofden – o.a. Pinochet van Chili, Thatcher van Groot Brittannië en Reagan van de Verenigde Staten - samen met drie woorden: privatiseer, privatiseer, privatiseer.

Generaal Pinochet was het eerste staatshoofd die van zijn diensten gebruik maakte. Hij was in Chili op 11 september 1973 met een staatsgreep aan de macht gekomen, waarbij de militairen de democratisch en volgens de wet gekozen regering van President Allende weg bombardeerden. Die gewelddadige machtsovername – met steun vanuit de Verenigde Staten - kostten de President en duizenden anderen hun leven. Pinochet had de staatsgreep nodig om zonder tegenspraak de Chileense economie volgens de leer van Friedman te kunnen hervormen.

Dat hij daarmee geen succes had en later veel water bij de Friedman-wijn moest doen om de in elkaar gezakte Chileense economie weer aan de gang te krijgen, blijken zijn supporters gemakshalve te vergeten als ze hem prijzen als de redder van Chili.

Ronald Reagan, de vroegere President van de VS, die diepe indruk had gemaakt op de jonge Bush jr., nu President van de VS, was een trouw volger van Friedman. Hij privatiseerde alles wat los en vast zat, ongeacht de gevolgen. En net als zijn grote leermeester moest hij niets hebben van de welvaartstaat, die voor een deel steunde op de theorieën van een andere grote econoom, Keynes, de grote tegenstander van Friedman.

Keynes was een topambtenaar uit de welgestelde Britse ‘upper class’, z’n vader was een bestuurder van de Universiteit van Cambridge en zijn moeder was Burgemeester van die deftige stad. Keynes was rijk geworden dank zij slimme investeringen. Zijn doel was het kapitalisme te redden van de ondergang door het een menselijker gezicht te geven. Karl Marx c.s. had een eeuw eerder de proletariërs aller landen al opgeroepen zich aaneen te sluiten en in opstand te komen. In Mexico en Rusland waren inderdaad revoluties van arbeiders uitgebroken, die voor een politieke omwentelingen hadden gezorgd. Maar zelfs de gematigde ideeën van Keynes konden in de ogen van Friedman en zijn presidentiële volgelingen geen genade vinden. Overal waar vormen van welvaartstaten werden opgebouwd, moesten ze volgens de Friedmanisten weer worden afgebroken.

Zonder te beweren dat we aan de vooravond staan van een eerherstel van de theorieën van Keynes en de welvaartstaat, zijn er toch wel enkele signalen, zoals het optreden van financiële roofvogels, de financiële crisis, de opnieuw ontstane behoefte aan meer toezicht op financiële markten, omdat die blijkbaar niet goed werken en de toenemende weerstand tegen privatiseringen en de vrije markt, die het failliet van de ideologie van Friedman waarschijnlijk maken.

Hij was nota bene zelf de eerste die ging zagen aan de poten van zijn eigen stoel, toen hij in een in 2002 gepubliceerd interview erkende dat invoering van zijn vrije markt en de vele privatiseringen neveneffecten had die hij niet had voorzien: de onttakeling van de rechtstaat met z’n wet- en regelgeving en de introductie van de ongeremde en soms wel erg wetteloze vrijheid-blijheid mentaliteit. Zijn vrije-markt-ideologie maakte uiteindelijk de problemen groter in plaats van dat ze een oplossing boden. Hij erkende dat de rechtstaat en rechtsgelijkheid nog belangrijker zijn dan onbegrensde economische vrijheid. Toen kort geleden de Amerikaanse President Bush Jr., toch een notoire Friedmanist, gedwongen werd om met een geldinjectie van $150 miljard de Amerikanen tot het massaal uitgeven van geld te verleiden, dacht ik dat hij van z’n economische geloof was gevallen en toegetreden tot de kerk van Keynes. Of was sprake van enige paniek bij de namaak cowboy uit Texas?

Alle economen en politici die aan de touwtjes trokken de afgelopen jaren hebben de financiële crisis niet kunnen voorkomen. Ze waren blijkbaar toch niet zo goed als ze zelf dachten. Misschien hebben we weer iemand nodig van het kaliber Adam Smith, Karl Marx of John Maynard Keynes.

 
At 12:02 Anoniem said...

Ik hoop dat ze eens stevig na gaan denken over de rol van de centrale bank, die als ultiem instrument van een centrale overheid de wortel van alle kwaad is. Vrije markt is vrije markt, keuze voor geld dient niet beperkt te worden door wetgeving en een centrale bank. Zo moeilijk is het echt niet.

 
At 12:02 Anoniem said...

Nou nou, zo geweldig is het nou ook weer niet gegaan met de Chicago School… Als je bekijkt hoe het in Chili gegaan is onder Pinochet, waar de Chicago Boys 16 jaar lang deden wat ze goed achtten en de markt de vrije loop lieten… De Chilenen zelf zijn er in ieder geval niet beter van geworden.

 
At 12:02 Anoniem said...

Chili is slechts het economisch meest solide land in Latijs-Amerika met pensioenfoendsen die model staan voor Westerse landen die dit nu proberen te copieren…

 
At 14:55 Anoniem said...

“The new Milton Friedman Institute is designed to reinforce the University of Chicago as the world’s leading intellectual destination for economics and its connections to business, law, and policy.”

Als ze de economie en de wetenschapsfilosofische fundering van de economische wetenschappen even vergeten dan ben ik mee. Friedman was een fantastisch politiek filosoof. Aangezien zulks niet de opzet van het instituut is hoop ik van ganzer harte dat ze weinig tot geen invloed zullen hebben op het politiek-economische debat, waar dan ook.

 
At 14:56 Anoniem said...

http://www.youtube.com/watch?v=g2kTy7glZ9s&eurl=http://www.meervrijheid.nl/index.php?pagina=1755

 
At 15:15 Vincent De Roeck said...

Op Vrijspreker.nl gaat de discussie tussen Sebastiaan en een zekere "Arend" onverminderd door over de nalatenschap van Friedman in Chili.

Sebastiaan:

Los van het feit dat de chileense economie er _tijdens_ de chicago boys periode onder Pinochet er niet beter op geworden is, is het voor de bevolking een rampzalige exercitie geweest (The Chicago Boys in Chile: Economic Freedom’s Awfull Toll, Chile:the laboratory test)

Maar inderdaad, na die periode is het een stuk beter gegaan, maar daar zijn ook de nodige vraagtekens bij te stellen: “The Chilean economy unquestionably enjoyed a boom in the late 1980s and 1990s. Some Chileans enjoyed the boom more than others, however. Even as Chile’s average per capita income nearly doubled between 1987 and 1998, workers’ average wages increased by only 53%, and because of wage losses over the 22 years between 1970 and 1992, real wages in 1998 were only 29.5% higher than in 1970. Chile now has the third most unequal income distribution in Latin America (behind Brazil and Guate-mala). According to official government data, the top 20% received 57.5% of the national income in 2000; the top 10% received 42.5%. Tax evasion is widespread, with an estimated 23% of total income going unreported, virtually all of it flowing to the top 20%. So in reality, income distribution is even more unequal than official figures acknowledge. The skewed distribution of in-come, more unequal than it was in the 1960s, is a deliberate result of government policy.”

Arend

Tja Bas. Maar hoe is dit nu een falsificatie van het economische beleid van de Chicago School (ik ben zelf een Oostenrijker, maar toch)? Je zult toch eerst moeten aantonen dat zonder de intellectuele (!!) interventies van Chicagoites Chili een veel rijker land was geweest dan nu het geval is. Nu pak je slechts een feitje (Chicagoites hebben meegeholpen in het economsiche hervormingsbeleid van Chili) en zegt dat dit de oorzaak is van de statistieken die je opsomt en die jij negatief waardeert. Als je echt een punt wilt maken zul je toch met meer moeten aankomen…

Sebastiaan

Dit is in zoverre een falsificatie dat wanneer je de ontwikkeling van de Chileense economie ten tijde van Pinochet vergelijkt met de economien in omringende landen er wel degelijk een verschil is te zien. Een falsificatie zoals gebruikelijk in de natuurwetenschappen is hier natuurlijk onmogelijk, en zullen we het dus moeten doen met dit soort vergelijkingen.

Arend

“Dit is in zoverre een falsificatie dat wanneer je de ontwikkeling van de Chileense economie ten tijde van Pinochet vergelijkt met de economien in omringende landen er wel degelijk een verschil is te zien.”

Het lijkt net of dat je het politieke regime onlosmakelijk verbonden ziet met het economische Chicagobeleid. Ik ken jouw politiek filosofische achtergrond niet, maar het lijkt me voor de hand te liggen dat het aangeven van die verbondenheid koren op de molen is voor socialistisch geïnspireerde politieke en economische ideologieën.

Oftewel, het is dus zeer wel mogelijk dat een vorm van vrije markt economisch beleid (let op de inherent contradictie: vrij en beleid) gedebunked kan worden wanneer het door een militaristisch fascistisch wordt geïnterpreteerd en gebruikt. Right. Ook duidelijk te veel Noami Klein gelezen.

If I dwell on these considerations, therefore, it is because the necessary connection between economic policy and its sociopolitical setting appears to be absent from many analyses of the current situation in Chile. To put it briefly, the violation of human rights, the system of institutionalized brutality, the drastic control and suppression of every form of meaningful dissent is discussed (and often condemned) as a phenomenon only indirectly linked, or indeed entirely unrelated, to the classical unrestrained free market policies that have been enforced by the military junta.

Zoek de inconsistentie in woordgebruik.

 
At 15:19 Vincent De Roeck said...

Op Vrijspreker.nl mengde ook een zekere "Jan" zich in de discussie met "Arend".

Jan

Na het lezen van ShockDoctrine van Naomi Klein, staat Milton Friedman voor mij gelijk aan een oorlogsmisdadiger.

Arend

Nogal wiedes. Een misinterpretatie van de feiten met foutieve theorieën ten aanzien van oorzaak en gevolg leidt meestal tot haat en nijd. Er is veel mis met de Chicago School of Economics, maar als je gewoon eens de definitie van kapitalisme van Noami Klein en die hier op Vrijspreker wordt gebezigd vergelijkt, dan zul je zien dan kapitalisme zoals dat hier gebezigd wordt (de vrije interactie tussen mensen met als basis eigendomsrechten die volgen uit het gegeven dat jij je eigen lichaam bezit) niets te maken heeft met Noami Klein’s aantijgingen jegens deze (quasi) non-existente vrije markt.

Klein beschrijft de de perverse gevolgen van overheidsmacht en het kapot maken van instituties gebaseerd op vrijheid door deze overheden. De gevolgen zijn, zoals we allemaal zien, desastreus. Maar dit alles heeft weinig met de politieke filosofie van Milton Friedman te maken.

Edit: Friedman is gewoon een scapegoat. Klein heeft natuurlijk niet de moed de echte verantwoordelijken neer te sabelen. Maar dan ga ik er al vanuit dat ze een clue heeft over wie aan te wijzen als echte verantwoordelijken. Voorlopig verkopen haar boeken in ieder geval goed, wat toch wel (op een bepaald niveau) ironisch is.

Jan

Friedman was persoonlijk economisch adviseur van massamoordenaar Pinochet. Meer hoef ik niet te weten…

Arend

Waarom niet ? Wat was het alternatief geweest, en op welke vlakken zou dat beter zijn geweest ?

 
At 16:10 Anoniem said...

@ Arend

In het algemeen wordt het niet als een bewonderenswaardige eigenschap beschouwd wanneer iemand zich inlaat met het soort figuren zoals Pinochet. Zeker niet wanneer dat gedaan wordt om een eigen economische agenda door te voeren.

 
At 17:19 Anoniem said...

Ik denk dat Milton Friedman een belangrijke bijdrage heeft geleverd aan de ontwikkeling van economie als ‘wetenschap’. Punt.

Ik begrijp de olijkerds die nu zeggen: Hitler heeft veel betekend voor de infrastructuur van Duitsland. Punt.

Geeft niet.

 
At 17:20 Anoniem said...

Niet dat ik de Wikipedia nou super serieus neem, maar dit bevestigt verhalen die ik eerder las over Chili.

http://nl.wikipedia.org/wiki/Chili#Economie

 
At 18:30 Anoniem said...

Friedman heeft nooit adviezen uitgebracht aan de Chileense overheid. Hij werd ooit uitgenodigd door een bank om een praatje te houden op een economisch congres, niet meer, niet minder.

 
At 10:03 Anoniem said...

It is curious that the man who wrote a book, Capitalism and Freedom, to drive home the argument that only classical economic liberalism can support political democracy can now so easily disentangle economics from politics when the economic theories he advocates coincide with an absolute restriction of every type of democratic freedom.

—Orlando Letelier, “The Chicago Boys In Chile”, The Nation, 28 August 1976

 
At 10:03 Anoniem said...

Overheden vertrouw ik niet; om de een of andere reden vertrouw ik socialistische regeringen al helemaal niet; wellicht dat dat ligt aan de vele miljoenen slachtoffers die socialistische regimes in de vorige eeuw hebben veroorzaakt.

Ook in de tegenwoordige tijd kun je zien, dat socialisme niks goeds brengt. Voorbeeld: Zimbabwe, Venezuela.

Pinochet heeft de socialist Allende gestopt. Dat heeft mensenlevens gekost, en dat is niet goed te praten. Gelukkig heeft hij Allende gestopt, want ik schat in dat dat veel meer mensenlevens had gekost.

Dat wil ik er mee zeggen.

 
At 14:05 Anoniem said...

@ Jan

De bevolking in Venezuela is uitermate tevreden over Chavez. De situatie in Zimbabwe is uitvloeisel van de IMF (Infamous Milton Friedman) rooftocht.

 
At 15:12 Anoniem said...

“De bevolking” tevreden ? Vanaf de middenklasse en hoger in ieder geval niet; de marxistische ideeën van Chavez benadelen hen in vele opzichten. Maar hij doet het wel goed, mannetje Chavez. Hij pakt het slim aan; de jeugd heeft de toekomst; wil je de toekomst vormen dan moet je beginnen bij de jeugd.

http://www.washingtonpost.com/wp-dyn/content/article/2008/05/18/AR2008051802330_pf.html

Uiteindelijk is er in Zimbabwe maar één verantwoordelijke: ‘über-Sadam’ dictator Mugabe, geholpen door geld uit o.a. de VS. Als er olie was geweest, waren er al lang maatregelen genomen.

http://www.lewrockwell.com/paul/paul260.html

 
At 17:38 Anoniem said...

Venezuela is een fraai hedendaags experiment. We kunnen met z’n allen gaan toekijken hoe het socialisme dat land verder de vernieling in helpt, na een tijdelijk optimisme wegens alle cadeautjes die de regering weggeeft. Mogelijk gemaakt doordat bedrijven al hun know-how en risico’s investeerden. Socialisten gaan vroeg of laat de kip met z’n veelgevraagde gouden eieren slachten. Want overheden kunnen slechts potverteren. Ze ontwikkelen niets, dan ten koste van succesvolle ondernemingen.

 
At 20:35 Anoniem said...

Misschien even ophouden met buitenlandse voorbeelden en terug naar de kern van de discussie gaan: de invloed van Friedman op de economie.

http://www.liberales.be/cgi-bin/showframe.pl?figuur&friedman

 
At 11:02 Anoniem said...

De meeste Venezolanen met geld zijn reeds vertrokken, bijvoorbeeld richting Panama. Aldaar vullen zij het gat op dat is ontstaan doordat menige Amerikaan, die als Panamese pensionado richting einde levensduur wenste te gaan, zijn droom in rook op zag gaan door de diverse doorgeprikte economische zeepbellen in de VS.

Eigenaren van bedrijven en boerderijen wordt een ‘voorstel’ gedaan ter overname. Het ‘voorstel’ is niet vrijblijvend en uiteraard veel te laag. Slikken of letterlijk stikken, dus.

Ondertussen wordt ‘de veiligheid’ in toenemende mate ‘gegarandeerd’ door diverse lieden langs wegen, waarbij men niet ontkomt aan uitgebreide doorzoekingen en ondervragingen.

De bevolking kan inderdaad tevreden zijn; het grote potverteren is allang begonnen.

 
At 20:25 Anoniem said...

@ Verdonk

1) Vermits u hier een stuk van Kees Marges plaatst, en er daarenboven aan toevoegt dat Friedman er "niet goed uit komt", mag men veronderstellen dat u akkoord gaat met al die woordkramerij van Marges. Dat is natuurlijk heel spijtig voor u, vermits een oordeel dat gebaseerd is op 'rommel', enkel maar een rommelige opinie kan vertegenwoordigen.

2) Wat staat er nu eigenlijk in dat stuk van Marges? Een opeenstapeling van onnozele affirmaties, sommige al slechter dan de andere. En wanneer iemand een artikel over Friedman en Keynes wil schrijven, maar zijn tijd verliest met verwijzingen naar "cowboyliberalisme" en naar de "namaakcowboy uit Texas", is het dan niet duidelijk voor u dat we hier NIET met een economische expert te doen hebben, maar wel met een kleinzielige onnozelaar van de naief-linkse school?

3) Vermits Marges geen enkele duidelijke 'lijn' ontwikkelt in zijn stuk, maar over van alles en nog wat onnozeliteiten vertelt, kan men er eigenlijk geen enkele serieuse algemene kritiek opgeven, behalve dan de observatie maken dat het over bevooroordeelde en ignorante woordkramerij gaat. Ik zal niettemin 2 specifieke punten eruit nemen.

4) Het verhaaltje over de Pinochet machtsovername is wel erg eenzijdig voorgesteld en de conclusie erover is totaal verkeerd. Het is eigenlijk belachelijk dat Marges zefs durft suggereren dat de Pinochet zijn staatsgreep pleegde OM de leer van Friedman te kunnen introduceren. Nee, Pinochet lag niet wakker van concurerende economische theorieen. Twee belangrijke feiten die bewust worden genegeerd (want ze passen niet in de ideologisch-linkse versie van Marges) zijn:

-- Pinochet ondernam zijn 'staatsgreep' tegen Allende na formeel verzoek van het Chileense parlement, omdat het Allende kabinet een aantal maatregelen had genomen die in directe contraventie waren met de Chileense grondwet. Allende was zelfs bezig (of begonnen) met een soort externe Cubaanse 'volksmilitie' te importeren (om zijn eigen staatsgreep te kunnen uitvoeren).

-- De implementering van de 'Chicago school' macro-economische adviezen hebben van Chili veruit het meest welvarende land van Zuid Amerika gemaakt over de voorbije kwarteeuw. En nadat Pinochet vrijwillig (mede onder druk van Washington) zijn eigen macht terug had opgegeven - dit in tegenstelling met linkse latijnse Caudillos - hebben de christendemocratische en sociaaldemocratische opvolgers van Pinochet dat 'Friedman'-beleid voortgezet met goede resultaten. Zelfs een linkse parroteerder als Marges zou beter op de hoogte moeten zijn van de echte macro-economische data. in plaats van ideologisch-geinspireerde fantasietjes te blijven repeteren.

5) Het is duidelijk dat Marges zelf NOG MINDER van economie begrijpt dan de "namaakcowboy uit Texas". Trouwens wat zou Bush nu te maken kunnen hebben met een rationele uitleg over de verschillen tussen Keynesianisme en het monetarisme (van Friedman)? Dat verschil heeft grotendeels te maken met het onderscheid tussen korte-termijn impact en lange-termijn impact van overheidsbeleid op een economie. Terwijl Keynes zich hoofdzakelijk bekommerde om de (theoretische) verhouding aggregate vraag/aggregaat aanbod, heeft Friedman empirisch het belang van monetaire aggregaten kunnen aantonen en ook de rol van 'expectations' verduidelijkt.

6) Marges blijkt duidelijk niet te beseffen wat echt economisch belangrijk is, namelijk de groeivoet van BNP en de tewerkstellingsgraad. Anders zou hij geen onnozeliteiten verkopen zoals "zijn vrijemarkt-ideologie maakte de problemen uiteindelijk groter...". Zelfs het Chinese Politbureau en de Indische plansocialisten vertellen zulke onzin niet meer. En Marges beseft nog minder dat de zogenaamde "financiele crisis" een belangrijke en zelfs noodzakelijk functie vervult, in de vorm van noodzakelijke aanpassingen teweeg te brengen die te maken hebben met risico-management in private economische sectoren en met het doorprikken van financiele speculaties of bubbles.
Kortom, als hij zo maar wat doelloos kan afgeven op "cowboys" dan is hij wel bereid van eender wat te willen vertellen. En u, Joris verdonk, zijt niet beschaamt van zulke woordkramerij op een serieuse blog (niet te verwarren met de linkse oppervlakkige 'joernalisten van Elsevier) te plaatsen?

 
At 20:25 Anoniem said...

Het lijkt wel dat die 'rommel' (want dat is het inderdaad) oa geïnspireerd is door een nieuw populair boekje van Naomi Klein (vol foute analyses en leugens).

Een knappe review van dit boekje (met herstel van reputatie van Friedman) door Johan Norberg vind je hier: http://www.cato.org/pubs/bp/bp102.pdf
Joris, zeker eens lezen!

 
At 20:26 Anoniem said...

"Friedman heeft minstens duizend keer meer reële impact gehad in de door Rothbard gewenste richting van vrijheid en vrijhandel, dan Rothbard zelf.
Rothbard versus Friedman, het zou een mooie case-study kunnen zijn over de contraproductiviteit van de "I am holier than thou"-houding."

"Rothbard leidt aan dezelfde ziekte dan Lew Rockwell zelf. Alles is slecht tenzij het utopisch puur blijft."

De vraag is natuurlijk; wat is je primaire doel? Als je doel "maatschappelijke impact" hebben is dan moet je inderdaad water bij de wijn doen, compromissen maken enzo; het werk van een politicus.
Het doel van een wetenschapper lijkt me echter te zijn "de waarheid ontdekken" (tenzij je Feyerabend heet ofzo) en als twee mensen verschillen van theorie dan is minstens één van hen (of alletwee) verkeerd, en dan moet je inderdaad 'strict' of 'puur' of 'radicaal' of wat dan ook zijn. Copernicus en Darwin en Einstein vroegen zich ook niet af hoeveel "impact" ze met hun ideeën zouden hebben, ze vroegen zich enkel af of ze juist waren.

Bij economie is zo'n strikt wetenschappelijke houding al een stuk moeilijker omdat het zo nauw verbonden is met politieke ideologie, maar een academicus dan gaan afrekenen op de mate waarin zijn ideeën (tot nu toe) "een impact" hebben gehad (onder Reagan is de Amerikaanse overheid trouwens gegroeid, niet gekrompen) lijkt me de wereld op zijn kop.

Daarnaast denk ik dat we over het algemeen misschien meer nood hebben aan mensen die zich afvragen wat echt waar is ipv mensen die zoveel mogelijk "impact" willen hebben met hun huis-tuin-en-keuken ideologie?

 
At 20:26 Anoniem said...

Voor alle duidelijkheid; ik wil Rothbard niet heilig verklaren, en geloof best dat hij zijn mindere kantjes had (hij die zonder zonde is werpe de eerste steen), maar ik concentreer me liever op de inhoud dan op de manier waarop hij die soms verwoordde.

In de politiek gelden natuurlijk omgekeerde regels, maar ik weet dan weer niet of het politieke bedrijf zo'n voorbeeldfunctie moet krijgen ;-)

 

Een reactie posten