Naar aloude gewoonte was de sfeer op en rond dit seminarie vrij tot zéér relax, zeker dan de uitgebreide middagdiscussies in de majestueuze tuinen van het complex of de avondsessies bij valavond in open lucht aan het meer zelf, of de bezoeken aan de omgeving, de nachtelijke uitjes, de drinkgelagen, de vreetfestijnen en de zwempartijen. Maar dit alles nam natuurlijk niet weg dat er ook hard gewerkt werd door de deelnemers om van deze week een weergaloze ervaring te maken, zowel sociaal als intellectueel. De schare topprofessoren loste de verwachtingen ruimschoots in, en ook al was het gros van de deelnemers bij aanvang nog niet eens libertarischgezind, tegen het einde hadden velen toch het licht gezien. Ik blijf het opmerkelijk - én bemoedigend - vinden dat één week met libertarische sprekers kennelijk al volstaat om tientallen jaren van etatistische indoctrinatie via overheidsprogramma’s, staatsonderwijs en linkse media teniet te doen. Als de gemakkelijkheid waarmee men mensen van iets kan overtuigen, gekoppeld is aan de waarheidsgraad van de boodschap, dan is het voor mij glashelder en is het libertarisme wel degelijk dé enige echte standvastig intellectuele waarheid.
Professor Pierre Garello van de Universiteit van Aix-Marseille besprak het ontstaan van het recht en marktwerking als spontane processen die maar recentelijk gekaapt zijn door de Staat en eigenlijk geen overheid behoeven in hun werking. In dat kader viel hij ook de argumenten van het Socialistische Calculatiedebat (centrale plannen bieden voordelen) én het Harvardiaans Statisch Paradigma (overheid heeft betere kennis dan individuele burgers) aan, opvattingen die vandaag immers nog steeds de kern van elk Westers overheidsconcept uitmaken. Het minimumloon moest er evenzeer aan geloven, net als de concurrentiewetten, de “nirvana approach” van de socialisten, de illusie van eminent domein (de rechtvaardiging van onteigeningen) en het bedrijvenrecht. Het onderscheid tussen statische neoklassieke modellen en Oostenrijkse praxeologische dynamismen werd voor eens en altijd uitgeklaard, en elke vorm van “social engineering” werd met concrete voorvallen én theoretische beschouwingen nuanceloos verworpen. Ook monetair beleid als hoofdoorzaak van economische crises en het primaat van sterke eigendomsrechten als hoeksteen voor een vrije maatschappij werden door professor Garello naar voren gebracht.
Professor Robert A. Lawson van Auburn University is de man achter de alom geprezen “Economic Freedom of the World Index” van het Amerikaans-Canadese “Fraser Institute” die in alle landen van de wereld door lokale agenten verspreid wordt. In België is dat het “Centre for the New Europe”. Lawson gaf ons niet enkel als primeur (de index voor 2008 kwam immers pas één maand later in eind september uit) de meest belangrijke verschuivingen en tendensen van het laatste onderzoeksjaar, maar besprak ook het onnavolgbare belang van liberale instellingen en een vrijemarktwerking (zowel binnen de eigen grenzen als vrijhandel daarbuiten) om tot duurzame economische groei te kunnen komen, zoals een kleine overheid, een stabiel politiek systeem en zo weinig mogelijk belastingen, reguleringen en bureaucratie. Hij hekelde ook de idee van vele liberalen dat de overheid gemanaged zou moeten worden als een bedrijf en toonde aan de hand van voorbeelden aan dat een bedrijf en een overheid niets gemeen hebben, en dat beide dan ook een totaal andere aanpak vergen. Professor Lawson stelde in dat kader ook dat succesvolle politici vaak mislukken in het zakenleven en vice versa, tenzij dan in landen en sectoren waar beide sterk met elkaar verweven zijn.
De derde gastprofessor was Simeon Djankov, een gewezen topatleet die Bulgarije onder het communisme ontvluchtte om in de VS te kunnen gaan studeren en het uiteindelijk tot hoofdeconoom van de Wereldbank (divisie “Finance and Private Sector”) wist te schoppen. Djankov is één van de meest geciteerde economen van het moment en de kracht achter de “Doing Business Index” die de gemakkelijkheidsgraad van ondernemen in alle landen op aarde met elkaar vergelijkt. Djankov beschouwt zichzelf naar eigen zeggen niet als libertariër, maar dat zal hoofdzakelijk met zijn functie of zijn kijk op “social issues” te maken hebben, want op economisch vlak kan ik hem geen enkele anti-libertarische opvatting aanwrijven. Djankov analyseerde in zijn lezingen de toegangsbarrières die economieën gesloten houden en ondernemersschap onmogelijk maken, stelde vragen bij de “Convergence Theory” en de idee-fixe van velen dat arme onderontwikkelde landen een grotere groei zouden moeten kennen dan gevestigde economieën, o.a. door het goedkoop kopiëren van elders uitgevonden technologie, besprak tal van concrete oplossingen voor complexe politiek-economische vraagstukken en gaf een hele resem voorbeelden uit zijn rijke carrière bij de Wereldbank als adviseur van buitenlandse overheden. De presidenten Saakasjvili en Uribe zijn persoonlijke vrienden van hem, en ook Vincent Van Quickenborne zou naar verluidt bij hem advies zijn komen vragen over administratieve vereenvoudiging en de promotie van economische groei in België.
Door het wegvallen van de Amerikaanse professoren Donald Boudreaux, de decaan van de economische faculteit van George Mason University, en George Selgin van de universiteit van Georgia, die beide door het oorlogsgeweld in de Kaukasus van hun deelname aan deze zomerschool afzagen, werd de Amerikaanse Caroline Freund als extra kracht voor dit seminarie aangetrokken. Zij heeft een verleden aan Columbia University, zat in het bestuur van de “Federal Reserve” en werkte voor het Internationaal Monetair Fonds, alvorens ook naar de Wereldbank over te stappen. Als “senior economist” staat zij er aan het roer van de “Development Research Group” en maakt zij deel uit van het “International Trade Team” van de Wereldbank. Haar verleden in de “Ivy League” drukte wel duidelijk een stempel op haar maatschappelijke visie. Zij was immers met voorsprong de minst libertarische van alle gastprofessoren. Dit nam wel niet weg dat zij naar onze West-Europese maatstaven nog steeds als oerliberaal zou gelden, maar in vergelijking met de anderen was ze dat zeker niet. Freund geloofde bijvoorbeeld in het nut van monetair beleid, verdedigde Alan Greenspan door dik en dun, en beschouwde marktfalen als een reëel iets. Wel was zij tegen “infant industry protection” en stond zij voor absolute vrijhandel zonder overheidsinterventies. Globalisering en exportpromotie waren haar credo’s, maar de overheid kwam in mijn ogen toch net iets te vaak om het hoekje piepen in haar lezingen.
Naast speeches van FUT-directrice Nona Karalashvili, NES-voorzitter Paata Sheshelidze en Giorgi Ugulava, de burgemeester van Tbilisi, en de dagelijkse blitsbezoeken van Georgische politici, waarvan de namen mij eigenlijk onmiddellijk ontgingen, was het vooral het uitgebreide bezoek van Kakha Bendukidze dat mij het meest is bijgebleven. Bendukidze is een oligarch, geldt als de rijkste man van Georgië, heeft met zijn 200 kilogram een wel zéér imposante verschijning en werd door Saakasjvili vorig jaar, na een viertal jaar als Georgisch minister van economie en economische hervormingen gewerkt te hebben, benoemd tot hoofd van de Staatskanselarij. Dat laatste is het nieuw opgerichte koepelorgaan van alle ministeries, ambtenarijen, staatsprojecten en overheidsprogramma’s in Georgië. Bendukidze is een anarcho-kapitalist van het zuiverste water en wil een 100% private staat verwezenlijken. Volgens hem heeft de staat geen enkele rol te spelen in de economie en moet ook muntconcurrentie mogelijk zijn. In de strijd tegen de politiecorruptie ontsloeg hij collectief alle politieagenten. In de strijd tegen de visumbureaucratie schafte hij alle visa gewoon af. En in de strijd tegen verkeersdoden schafte hij de verkeerspolitie af (klinkt theoretisch belachelijk maar blijkt in de praktijk zéér succesvol). Dit zijn maar enkele voorbeelden van zijn recente radicale hervormingen. Als dollarmiljardair kan Bendukidze het zich permitteren om kosteloos voor de staat te werken, en dat is ook net wat hij doet. Kenners ter plaatse beschouwen hem niet voor niets als de échte sterke man van Georgië, als een schaduwkabinet op zijn eentje.
De week aan het Bazaletimeer was andermaal een schot in de roos. Niet enkel bood de setting in de met kerken en kloosters beladen bergen van Georgië kansen om zowel te netwerken en bij te leren, als om met volle teugen te genieten van de omgeving. Georgië wordt gepromoot als het “land der legenden” en de Georgiërs beschouwen zichzelf als de vriendelijkste mensen in de wereld. Mijn bevindingen ter plaatse waren dezelfde. En ook al stond het oorlogsgeweld enkele valleien verder in schril contrast met de rust en het natuurschoon van de omgeving waar ik verbleef, ook al heb ik buiten enkele checkpoints, wat tanks in de straten en af en toe een formatie jets die laag overvliegt niets gemerkt van de oorlog, en ook al zat mijn vliegtuig op terugweg stampvol passagiers, toch besef ik dat de problemen in de Kaukasus nog niet opgelost zijn en dat de Georgische droom - net door de aanwezigheid van slechte buur Rusland - misschien maar van korte duur zal zijn. Georgië staat in alle behandelde economische parameters al wel vele plaatsen boven België, en hun economie kan al vier jaar op rij een groeiratio van 10-12% voorleggen, maar de oorlog heeft dit jaar ongetwijfeld zijn negatieve impact. De prognoses voor 2008 werden tijdens mijn verblijf daar al van 12,7% tot 6% teruggebracht en niemand sloot een verdere terugval uit. Dit alles bewijst in wezen één ding: een oorlog kent nooit winnaars.
Dit verslag verscheen ook in het magazine Blauwdruk, op de metablog In Flanders Fields en bij het LVSV Leuven.
Meer over deze zomerschool op www.freeuni.edu.ge/bazaleti.php.
9 Reacties:
- At 21:49 Vincent De Roeck said...
-
Het was in Georgië ook gewoon genieten om overal pro-Amerikaanse geluiden te horen. In West-Europa hangen we daarvoor af van de grillen van rechts-extremisten en de Britten. Just for fun, hieronder een meesterlijk citaat van Brits Europarlementslid Roger Helmer over de decennialange vrede op het Europese continent.
Do you now there are still people who tell me that the EU has kept the peace in Europe for the last 60 years? The hell it has!
I'll tell you what's kept the peace in Europe for the last 60 years: it's the Trans-Atlantic Alliance, it's NATO. It was for a long time the nuclear deterrent, it was 100,000 GIs in Germany. It wasn't the European Commission that pulled down the Berlin wall and dissolved the USSR. It was the commitment and steadfastness of people like Margaret Thatcher and Ronald Reagan who did that... - At 21:50 Vincent De Roeck said...
-
De volgende "letter" schreef ik naar "The Economist" vanuit Bazaleti.
SIR - Let me thank you and your lay-outing staff for their great and courageous job last week (V388 N8593), showing on The Economist’s cover Mr. Vladimir Putin and his armies smashing down villages in a Stalin-like poster cartoon. Never have I ever entered a non-EU country quicker and easier than last week Thursday at Tbilisi Airport. A passport issued by a small and neutral country like Belgium and that week’s edition of The Economist in hands was sufficient to pass Georgia’s airport security in no time.
Vincent De Roeck
Antwerp, Belgium - At 21:51 Vincent De Roeck said...
-
Het volgende commentaar heb ik als lezersbrief ingezonden bij de belangrijkste Engelstalige krant in Georgië, "Georgia Today".
SIR - As citizen of a small and neutral country like yours, which was overrun numerous times in history by foreign forces and suffered under various tyrannies as well, I strongly condemn the atrocities of war committed in and outside South Ossetia. But the real priorities now should not lie in the blame game but in the recovery of the regions involved. Military operations must be ceased and both sides must return to their original positions, so peace and stability can emerge and the refugees can return to their homes again. War crimes must be investigated and war criminals must be brought to justice. The great political philosopher Grotius once stated that the rationale behind war is not important; only the way warriors behave in wartime is. And so, in the South Ossetian crisis, the country which respected the Rule of Law and all international conventions, and hence kept the moral authority over the other, deserves to be honoured and supported, regardless of the legitimacy of the initial act of war, and in this case that country is, without any doubt, Georgia. I applaud them for this and wish from the bottom of my heart that the horrors may be halted and that everyday life can go back to normal the soonest as possible.
Vincent De Roeck
Belgian Student, enrolled in the
International Summer School on Economic Growth
Free University of Tbilisi - At 21:52 Vincent De Roeck said...
-
Wat hieronder volgt, is een lezersbrief van mij aan Rik Van Cauwelaert over de anti-Georgische berichtgeving in het weekblad "Knack".
Geachte Heer Hoofdredacteur,
Bij deze had ik graag gereageerd op de Knack-berichtgeving van vorige week rond het conflict in Georgië. Ikzelf verblijf immers al enige tijd in dat land als zomerstudent aan de Vrije Universiteit van Tbilisi en heb enkele bemerkingen bij de algemene voorstelling van de feiten én de gekleurde opinie van uw dienaar Hubert Van Humbeeck.
Eerst en vooral viel het mij op dat u naast een driepaginalang interview met Gerhard Schröder, die natuurlijk ondubbelzinnig de kant van zijn broodheer Gazprom-Rusland kiest, slechts een halve pagina besteedde aan een soortgelijk interview met de Georgische president Mikhail Saakasjvili. Maar daar blijft het jammer genoeg niet bij. Boven een als objectief artikel vermomd opiniestuk van Hubert Van Humbeeck drukt u een foto van Saakasjvili af met het weinig verhullende onderschrift “een onverantwoordelijke waaghals”.
En ook in het artikel is subjectiviteit schering en inslag. Zo is de pijplijn helemaal geen doorn in het oog van Rusland “om begrijpelijke redenen”. Zo is Saakasjvili helemaal geen oorlog begonnen en is hij zeker niet “dom” of wat dan ook. Rusland voert hier wel degelijk een annexatiepolitiek en de Georgiërs zijn helemaal niet “hooghartig”. Het Westen heeft “de beer” (Rusland) helemaal niet “in zijn hol zitten treiteren”, laat staan dat de revolutie in Georgië iets van doen gehad zou hebben met Westerse inmenging, zowel van denktanks als van landen. En bovenal “haat” Saakasjvili Rusland niet en staat hij zeker niet aan het hoofd van een “propagandamachine”.
Van Humbeeck gaat in een column ook aan de realiteit voorbij wanneer hij zegt dat we best twee keer nadenken alvorens we “stokebrand” Georgië bij de NAVO halen en wanneer hij stelt dat er zekerheid moet zijn dat niet “elke verloren kogel een kernoorlog kan uitlokken”. De geschiedenis van de Koude Oorlog heeft ons net het tegendeel geleerd. Het nucleair evenwicht is niet gestoeld op de angst voor een kernoorlog maar op een wederzijds inzicht dat de andere met kernwapens zal terugslaan. De rede is hier belangrijk, niet de angst. En dus is het onjuist om deze populistische vrees te cultiveren in zulk een opiniestuk. Als Georgië lid geweest was van de NAVO zou Rusland de kleine Kaukasusrepubliek zeker niet binnengevallen zijn. Het is dan ook absurd om in deze situatie over een eventuele kernoorlog te spreken, tenzij je natuurlijk een eigen agenda hanteert en koste wat het kost wil bewijzen dat Georgië geen plaats verdient binnen de NAVO.
De échte vraag in dit conflict werd trouwens ook niet gerezen. Met name die van het morele gezag. En los van de eventuele oorzaken van dit conflict, heeft Georgië ten alle tijden dat morele gezag over de andere weten te bewaren. Op 16 augustus sprak “The Economist” al over Russische oorlogsmisdaden naar aanleiding van het eerste rapport van “Human Rights Watch” over deze situatie. Rusland zou zich schuldig maken aan folteringen, plunderingen, verkrachtingen en moordpartijen. Op 21 augustus pakte de “International Herald Tribune” op haar voorpagina uit met een bericht over doodseskaders en de etnische zuivering van Zuid-Ossetië door pro-Russische milities. Op 22 augustus publiceerde “Georgia Today” dan weer een stuk over het gebruik van clusterbommen voor burgerdoelwitten en over brandbombardementen op Georgische natuurparken, zoals dat van Borjomi, ook al zijn deze van geen enkel strategisch belang. In de pers vinden we verder gevallen van cyberoorlogvoering, het voortdurend negeren van eerdere beloftes, de installatie van een tirannieke bezettingsmacht en de uitgelekte plannen om Tbilisi hermetisch af te sluiten en uit te hongeren. Georgië mag misschien fouten gemaakt hebben, maar in vergelijking met de horrorberichten over Rusland, verdienen zij zeker en vast onze steun.
De teksten van Hubert Van Humbeeck in Knack kan ik doorgaans wel smaken, maar deze week deden ze de waarheid oneer aan. En laat de waarheid nu net datgene zijn wat een kwaliteitsmagazine doorgaans van riooljournalistiek onderscheiden moet.
Met vriendelijke groeten,
Vincent De Roeck
Belgische student aan de Vrije Universiteit Tbilisi - At 21:52 Anoniem said...
-
Werd uw lezersbrief in Knack (integraal) gepubliceerd?
Harry - At 21:52 Anoniem said...
-
Harry, ik denk dat hij daar te lang voor is. Misschien een fragmentje.
- At 23:45 Anoniem said...
-
Kennelijk een interessante figuur die Kaka Bendukitse. Ook al had ik nog nooit van hem gehoord... Na wat gegoogle vond ik dit artikel van de Economist van enkele jaren geleden terug over hem.
http://www.economist.com/people/displaystory.cfm?story_id=2963216 - At 23:46 Anoniem said...
-
http://www.vrijspreker.nl/wp/2004/08/kakha-bendukidze/
En ook de libertariërs van het Nederlandse Vrijspreker.nl bespraken Bendukitse en noemden hem "de meest kapitalistische minister ooi". - At 00:56 Anoniem said...
-
Ik schreef in 2005 een artikel over Kakha Bendukidze: http://lvb.net/item/985