Sinds het internationale TRIPS-verdrag van 1995 ondertekend en afgedwongen werd, zien onderzoekers bijvoorbeeld een gigantische toename van het aantal patenten in zowel de geciviliseerde landen (meer dan een verdubbeling) als in ontwikkelingslanden (eizona een verviervoudiging), en ook de recente aanvaarding van intellectuele eigendomsrechten (IPR) in landen als India, Brazilië en Zuid-Afrika, hebben het aantal patenten de hoogte ingejaagd. Volgens dezelfde onderzoekers leiden patenten dus niet zozeer tot innovatieve stagnatie dan wel tot een verdere toename van technologische en andere uitvindingen. De profeten van de generische geneesmiddelen en de tegenstanders van patentrechten krijgen volgens de onderzoekers door de werkelijkheid der dingen quasi volledig ongelijk. Ook bestaat er onder de IPR-deskundigen een gevoel van optimisme ten overstaande de kloof tussen rijke en arme landen. Deze kloof zou jaar na jaar aan het dichtgroeien zijn, o.a. door de gigantische investeringen van multinationals in ontwikkelingslanden. Het mag dan ook niemand verbazen dat het vooral de ontwikkelingslanden zijn met veel lokale knowhow én een kwalitatief hoogstaand onderwijssysteem zoals India die het merendeel van deze investeringen weten binnen te rijven.
De uiteenzetting van Alexander Graf Lambsdorff MEP en het debat dat daarop volgde, waren tevens allebei gespeend van een meer dan gezond optimisme voor de toekomst. Niet enkel zag hij een heropleving van het economisch liberalisme in Europa, o.a. door het nakend verstrijken van de Lissabondoelstellingen in 2010 zonder deze ook maar in de verste verte gerealiseerd te hebben, en het groeiende besef dat de EU door enkel te kiezen voor halfslachtige hervormingen daarin gefaald heeft. De EU is bijlange nog niet de meest innovatieve en concurrentiële economie ter wereld, ook al was dat de belofte. Privatiseringen en dereguleringen bleven uit, zodat de bestaande economische incentives onvoldoende waren voor échte hervormingen. Ook het tempo bleek ondermaats.
Maar volgens Graf Lambsdorff begint dat bij de meeste politici en beleidsmakers door te desemen en te dagen zodat de toekomst er opnieuw rooskleurig kan uitzien. Het is volgens hem nog niet te laat om het mes te zetten in onze moddervette staatsstructuren, tenminste als de politici bereid gevonden kunnen worden om hun buikgevoel en electorale planning op te geven ten voordele van terdege onderzoek en beleid over tastbare materies en concrete hervormingen voor de toekomst. Ook de media heeft daar volgens hem een rol in te spelen én een verantwoordelijkheid te dragen, want nu maken zij maar al te vaak misbruik van economisch onliberaal populisme, zoals er o.a. zijn de nadruk op bedrijfssluitingen, op de negatieve gevolgen van outsourcing en op het kortetermijnleed van afgedankte arbeiders.
Graf Lambsdorff meldde zelfs dat er binnen de Europese Volkspartij, de grootste politieke formatie binnen de Europese Unie met lidpartijen in alle EU-lidstaten, scheuren beginnen te komen die niet langer met de mantel der liefde bedekt, laat staan hersteld, kunnen worden. Binnen de EVP zou er een strijd op til zijn tussen de échte conservatieve partijen (die dus economisch rechts/liberaal zijn) en de volbloedvolkspartijen van christen-democratische signatuur (die economisch links/onliberaal zijn).
Ook het monsterverbond tussen de EVP en de PES, de socialistische groep in het Europees Parlement, zou intern niet langer ongenaakbaar zijn door dat krachtveld tussen centrumrechtse en centrumlinkse EVP’ers. Die laatste groep werd door Graf Lambsdorff trouwens neerbuigend bestempeld als “church going social-democrats”, en daarin heeft hij, toch zeker als we de CD&V in Vlaanderen als voorbeeld nemen, overschot van gelijk. Graf Lambsdorff ziet dan ook toekomst in een feitelijke coalitie tussen de liberale en rechts-conservatieve EU-formaties in economische thema’s, met alle te verwachten positieve gevolgen van dien.
Het enthousiaste liberaal economische zelfvertrouwen van een Alexander Graf Lambsdorff vinden we ook terug in de laatste publicatie van het Stockholm Network. In “The State of the Union” behandelt Susie Squire de vooruitgang van vrijemarktgerichte hervormingen in de lidstaten van de Europese Unie. Het boekje bevat getuigenissen van prominente denktankleiders, academici en politici uit alle 27 landen, en ofschoon de hervormingen niet overal even snel of even goed doorgang vinden, toch is het globale plaatje meer dan gewoon aantrekkelijk. Vooral de Oost-Europese staten en Ierland behouden hun kopposities, en weten deze zelfs nog verder te versterken. Maar ook in Duitsland en het Verenigd Koninkrijk krijgen de hervormingsgezinde krachten terug meer greep op het politieke debat. Frankrijk en de Zuid-Europese landen presteren andermaal ondermaats in deze parameters, maar ook daar is de toestand minder alarmerend dan enkele jaren geleden.
Susie Squire’s boek geeft aan dat de beslissingen in het voormalige Oostblok om de centralisering van de staat en de vervlechting van overheid en burgermaatschappij koste wat het kost terug te dringen, o.a. door de adoptie van vlaktaksen, de afbouw van de welvaartsstaten en het primaat van economische zuurstof boven socialistische herverdelingsmechanismen, hun vruchten afgeworpen hebben, en dat die landen vandaag de dag gelden als de meest economisch vrije gebieden in de ganse wereld. En dat heeft hen zeker geen windeieren gelegd zoals blijkt uit hun jaarcijfers. De EU blijft het grootste handelsblok ter wereld en de jaarlijkse influx van buitenlandse investeringen bereikte afgelopen jaar een record van 9,05 miljard euro. Ook daarvan ging een meer dan substantieel deel naar het voormalige Oostblok, net als de drie miljoen nieuwe jobs die afgelopen jaar in de EU gecreëerd werden.
Naast haar slotpleidooi voor vrije economische migratie en een drastische afslanking van de obese overheden in West-Europa, en haar positieve kijk op de (economische) toekomst van de Europese Unie, was ik het misschien zelfs nog het meeste eens met haar slotcitaat van John Stuart Mill: “The only freedom which deserves the name is that of pursuing our own good, in our own way, so long as we do not attempt to deprive others of theirs, or impede their efforts to obtain it.” En ook al is mevrouw Squire geen rasechte libertariër zoals vele anderen in het denktankmilieu, toch is deze publicatie van haar iets waarmee zowel de hedendaagse politici als de radicale liberale denkers iets concreet kunnen doen. Mijn hoed af voor haar werk dus.
Dit artikel verscheen ook in het magazine Blauwdruk, op de metablog in Flanders Fields en op de website van het LVSV Leuven.
Meer over Susie Squire op www.stockholm-network.org.
6 Reacties:
- At 22:45 Anoniem said...
-
Gaat het inderdaad wel zo goed met de vrije markt in Europa als Susie Squire beweert, Vincent?
Ik denk dan bvb. aan de beslissingen van de EU om geen Chinees textiel meer in te voeren zonder taksen en heffingen, omdat de EU-producenten niet meer konden concurreren met de goedkopere producten uit China? Of om de beslissing van Berlusconi om Alitalia te gaan hernationaliseren? Of Sarkozy die in Frankrijk GDF en Suez laat fuseren om een overname door het Italiaanse ENEL tegen te kunnen houden? Of de gaffels van privatiseringen in de telecom- en energiesectoren, of de ABX-historie in de postsector, de SABENA-sage in de luchtvaart, ...
In mijn ogen is "The State of the Union" (mooie titel, dat wel) dan ook helemaal niet zo positief als Squire beweert, misschien zelfs net integendeel. - At 23:22 Anoniem said...
-
Henri, Susie Squire baseert haar optimistische kijk niet op concrete gevallen in de recente geschiedenis die haaks staan op het ideaal van vrijemarktwerking en overheidsloze economische interacties, maar wel op een generalistische kijk op de evolutie in de verschillende EU-landen. En theoretisch/legislatief bekeken, maken alle EU-lidstaten inderdaad overal progressie, misschien nog niet zoveel progressie als échte liberalen zouden willen, maar het is een begin.
Op Frankrijk en Nederland na, hebben bijvoorbeeld alle EU-landen de voorbije jaren de belastingen verlaagd, hebben ze allemaal een aanzet gegeven tot privatisering van overheidsbedrijven, en hebben ze allemaal vrijemarktgerelateerde oplossingen doorgevoerd ter stimulering van de economie.
Kortom, het gaat wel degelijk goed met de Europese Unie, voor zover we het vergelijken met het verleden. Als we echter kijken hoever de EU nog steeds verwijderd staat van het liberale ideaalbeeld, is de balans natuurlijk veel minder positief. - At 09:26 Anoniem said...
-
Ik wil hier nu niet de anti-Amerikaan gaan uithangen, want dat maakt mij onmiddellijk kop van jut in de ogen van Dhr. Deroeck en zijn pro-USA lezers, maar is het grote verschil tussen de EU en de VS niet net de hoge standaard van welzijn i.p.v. pure materiële welvaart. Vullen de Europese welvaartsstaten geen lacune op in het menselijk bestaan wat in de VS niet bestaat: de mogelijkheid om te genieten van het leven?
In mijn ogen is een doorgeschoten of ongereguleerde vrijemarkteconomie (zoals in de VS bestaat en zoals Dhr. Deroeck steeds maar wil wortel doen schieten in de EU) verantwoordelijk voor depressies, zelfmoorden, angst, en meer van dat fraais. De keuze in Europa om economie te koppelen aan genot en geluk, is misschien niet helemaal conform met de ultra-liberale vrijemarktbijbel, maar leidt vandaag wel tot een grotere groei dan die van de VS. De vrije markt moet een middel blijven, geen doel. - At 13:23 Ivan Janssens said...
-
"Volgens dezelfde onderzoekers leiden patenten dus niet zozeer tot innovatieve stagnatie dan wel tot een verdere toename van technologische en andere uitvindingen. De profeten van de generische geneesmiddelen en de tegenstanders van patentrechten krijgen volgens de onderzoekers door de werkelijkheid der dingen quasi volledig ongelijk."
Huh? Deze profeet kent dan toch een andere werkelijkheid dan de onderzoekers die u aanhaalt (graag wat namen). De toename van het aantal patenten is helemaal geen graadmeter van toegenomen innovatie. Ze worden vooral veel gemakkelijker toegekend dan vroeger. De onderzoekers zouden beter luisteren naar Bill Gates die de werkelijkheid toch wel kent dacht ik:
"If people had understood how patents would be granted when most of today's ideas were invented and had taken out patents, the industry would be at a complete standstill today. ..."
Patenten zijn monopolies door de overheid toegekend en ik kan er met mijn (beperkte) verstand niet bij hoe een libertariër patenten enthousiast kan verdedigen. Innovatie ontstaat als gevolg van concurrentie. - At 18:50 Vincent De Roeck said...
-
@ Ivan Janssens
Het bewuste Stockholm Network-symposium droeg de titel "The Process and Impact of the WHO Intergovernmental Working Group on Public Health, Innovation and Intellectual Property", vond plaats op dinsdag 14 April 2008 in de "Feestzaal" van de Rechtsfaculteit van de Universiteit Maastricht, en werd als volgt aangekondigd:
The mandate of the WHO Intergovernmental Working Group (IGWG) on Public Health, Innovation and Intellectual Property was `to prepare a global strategy and plan of action on essential health research to address conditions affecting developing countries disproportionately`. The resulting global plan of action will be presented to the World Health Assembly mid-2008.
The IGWG process and its outcomes are likely to have considerable implications on the extent to which the issues of public health, innovation and IPRs are being dealt with, both at the multilateral arena and domestically. The current discussions and debates over the IGWG process touch upon a multitude of issues, such as global governance, trade relations, industrial and innovation policies, evidence-based practices and access to medicines, as well as moral and ideological issues.
De sprekers van dienst waren: Prof. Michael Blakeney, Director, Queen Mary Intellectual Property Research Institute; Helen Davison, Senior Researcher, Stockholm Network; Dr Lee Feldman, Chair & Chief Scientific Officer, Scian, The Institute for Scientific Policy Analysis; Prof. Anselm Kamperman Sanders, Director Masters Intellectual Property Law and Knowledge Management, Maastricht University Faculty of Law; Douglas Lippoldt, Groupe d`economie mondiale, Sciences Po and Senior Trade Policy Analyst, Trade Directorate, OECD; Prof. Gerald Mols, Rector, Maastricht University; Dr Meir Perez Pugatch, Director of Research, Stockholm Network & Senior Lecturer, University of Haifa; Christoph Spennemann, Legal Expert Intellectual Property Team Policy Implementation Section, Division on Investment, Technology and Enterprise Development, UNCTAD; bart Wijnberg, Senior Adviser, Department of Pharmaceutical Affairs & Medical Technology, Ministry of Health, Welfare and Sport; Dr Cristina Palomares, Chief Operating Officer, Stockholm Network; Helen Disney, CEO, Stockholm Network. De personen die de patenten verdedigden tegen de generische industrie in, waren o.a. Michael Blakeley en Christoph Spenneman.
Patenten zijn een conditio sine qua non voor economische groei en innovatie. Natuurlijk huiver ik als libertariër voor monopolies of wat dan ook, maar als de werkelijkheid der dingen aangeeft dat patenten een positieve impact hebben op de economie, een impact die er zonder IPR-bescherming en patentrecht niet was, moet de werkelijkheid voor mij primeren op libertarische puurheid. En daarbij zijn eigendomsrechten één van de drie pijlers van het libertarisme, dus zelfs patenten vallen daar onder. - At 00:42 Anoniem said...
-
@ Vincent
Ik ben nu 9 jaar psychiatrisch patiënt, nota bene door toedoen van de overheid. Ik heb grote twijfels bij vele patenten. Het zijn eerder grote marketing-campagnes om niets. Als libertariër ben ik voorstander van een privatisering van de gezondheidszorg, volledige deregulering en decorporatisering. Ik denk niet dat één farmaceutisch bedrijf voorstander is van één element daarvan. Het is me in het verleden al opgevallen dat farmaceutische bedrijven klassiek-liberale organisaties sponsoren. Wees daar voorzichtig mee. Vermoedelijk willen ze zo weinig mogelijk vertraging met vergunningen en een vrije markt voor niet-terugbetaalde middelen. Nu wordt ons gezondheidsheil in onze naam geregeld tussen ambtenaren-dokters, en farmaceuten. Ik ben als libertariër op zijn minst voorstander van een sterke patiënten-consumentenbeweging zoals test-aankoop, die zorgt voor een duidelijke scheiding tussen de loopjongens van de farmaceutische industrie en de onafhankelijke dokters en onderzoekers.