Dit neemt natuurlijk niet weg dat de mondiale energieprijzen blijven stijgen en dat de recente liberalisering van de Belgische energiemarkt ook haar gebreken heeft, om van de toenemende afhankelijkheid van buitenlandse energiebronnen, veelal uit instabiele regio’s zonder garantie op continue aanvoer, nog maar te zwijgen. Om dit alles het hoofd te kunnen bieden, kijk ik naar de Europese Unie, want enkel een consistent transnationaal beleid kan hier soelaas bieden: een interne Europese zelfredzaamheid van energie moet ons streefdoel zijn. Om dit echter mogelijk te maken, hebben we nood aan een échte vrijgemaakte en concurrentiële markt.
Ik denk in de eerste plaats dan ook aan de ontdubbeling van energiebedrijven in productie- en distributiecellen, aan de regulering van een emissiemarkt op EU-niveau, aan een strikt anti-kartelbeleid, en - vooral - aan het terugdringen van nationalistische en protectionistische tendensen zoals in Frankrijk of Duitsland. Het spreekt natuurlijk voor zich dat dit beleid geen tweede CAP mag worden, dat de Europese burgers nog decennia blijft opzadelen met overdreven en contraproductieve subsidiemechanismen, en uiteindelijk enkel de tijdelijke belangen van enkele individuele lidstaten dient.
Ook moeten we het debat over kernenergie heropenen. Nucleaire energie is herbruikbaar, CO2-neutraal en bovenal, merkelijk goedkoper dan traditionele fossiele brandstoffen. Het rendement en de veiligheid van zulke centrales is ongeëvenaard, en ze kunnen overal geïmplementeerd worden, om nog maar te zwijgen van de enorme opportuniteiten voor oude mijnbekkens in de stokkering van nucleair afval. Voor mij is nucleaire energie dan ook meer dan een tussenoplossing, het is één van de oplossingen. Verder moet ook de volgende bedenking gemaakt worden: het kan toch onmogelijk onze bedoeling zijn om de kerncentrales in eigen land te sluiten, terwijl overal in de wereld nieuwe centrales gebouwd worden, en wij net buitenlandse stroom willen importeren die door kerncentrales opgewekt werd.
In dit kader moeten we tevens zorgdragen voor de rechtsbescherming van de bedrijven. Het kan niet dat de overheden de geprivatiseerde energiebedrijven extra gaan belasten op hun verworven kerncentrales. Tenzij wanneer de initiële verkoopsvoorwaarden veranderen door bijvoorbeeld op een eerder besliste kernuitstap terug te komen en er zo voor te zorgen dat de bedrijven in kwestie dus te weinig betaald hebben voor de kerncentrales. Dat deze centrales in veel gevallen te goedkoop van de hand gedaan werden door de overheid mag op zich evenwel geen reden zijn om ze extra te gaan belasten. Privé-bedrijven moeten in een rechtsstaat nu éénmaal niet opdraven voor de flaters van overheden, of voor hun gebrekkige begrotingen.
Naast concurrentiebevorderende maatregelen op vlak van de interne markt en het behoud van kernenergieproductie binnen de eigen grenzen, moet ook verder geïnvesteerd worden in nieuwe technologieën, niet met subsidies maar met private marktincentives, waarbij enkel die projecten ondersteund zullen worden die economisch interessant zijn en een grotere return-on-investment kunnen garanderen voor de financiers. En wat goed is voor de financiers, zal ook goed zijn voor de consumenten, want ofwel kiezen zij voor de goedkoopste energie, ongeacht de manier van opwekking, ofwel kiezen zij voor de klimaatsvriendelijkste energie, ook al is die duurder. De markt zal zich aan dit consumentenpatroon aanpassen en in beide gevallen zullen de juiste onderzoeksprojecten steeds voldoende private investeringsmiddelen krijgen.
Overheden en belangenorganisaties hebben elk zeker hun nut, maar inzake energie trekken ze aan hetzelfde foute laken. De overheid heeft geen gecoördineerde energiepolitiek en laat zich in het energie- en koopkrachtverhaal meezuigen door de vakbonden en hun 19de eeuwse stereotiepen. De industrie in een vrije markt wint nooit met te hoge prijzen omdat ze daarvoor dan afgestraft worden door hun concurrenten. Als de overheid en de vakbonden dus écht vinden dat de consumenten recht hebben op lagere prijzen, dan moeten ze net het tegenovergestelde verdedigen dan vandaag: zorgdragen voor een échte vrije energiemarkt, de fiscaliteit rond energie drastisch hervormen en zich verder zo weinig mogelijk druk maken over de energieprijzen, want die markt reguleert zichzelf wel, en elke bemoeienis van de overheid laat zich zonder uitzondering onmiddellijk gevoelen in de portefeuille van de consument. Beter besturen is meestal minder besturen, en dat geldt ook voor de energiesector.
En wat met het klimaat? Ook daar zal de sector zelf wel zorg voor dragen, net zoals in het verleden. Ooit stonden alle kranten vol van het gat in de ozonlaag. Vandaag is dat gat gedicht.
Dit opiniestuk verscheen ook bij de Stichting Het Vrije Volk, het LVSV Leuven, het Liberaal Kenniscentrum en In Flanders Fields.
Meer over het Liberaal Kenniscentrum op www.openvld.be.
5 Reacties:
- At 12:33 Anoniem said...
-
Eindelijk eens iemand in dit debat die de kern weet samen te vatten. Electrabel is een overprijsde moloch die de kleinverbruikers (u en ik dus) uitzuigt en de bedrijven als klanten verwent. Op zich is daar niets mis mee, want Electrabel is een privé-bedrijf en die doen nu éénmaal altijd wat hun aandeelhouders willen en wat hun business plannen beogen.
Reeds vanaf het begin van de liberalisering van de energiemarkt is Electrabel de duurste leverancier van Vlaanderen/België. Dat is voldoende keren in het nieuws geweest, dus wordt de burger geacht dat te weten. De individuele klanten die nu nog bij Electrabel hun stroom halen, zijn gewoon gek! "Inert lui" is een mooie omschrijving, maar ik verkies de volgende: "ze hebben een hoofd vol zagemeel." En dan maar liggen janken bij hun SP- of VB-vrienden... - At 13:45 Anoniem said...
-
Wat ik niet begrijp aan dit alles, is het volgende: iedereen vindt energie een belangrijk thema dat een weerslag heeft op het leven van elke dag. Bijgevolg bestaat er consensus over het feit dat energie geen luxe is, maar wel een noodzaak. Vandaar is het vreemd (misdadig?) dat op gas en elektriciteit het BTW-tarief van 21%, ipv dat van 6%, geheffen wordt. Energie is levensnoodzakelijk. Toch betalen we in België 21% BTW op gas en elektriciteit. En 21% is doorgaans het tarief voor luxeproducten! Op kraantjeswater, groenten en fruit en geneesmiddelen betalen we maar 6% BTW. Waarom dan 21% voor verwarming en verlichting?
Door het BTW-tarief op energieproducten naar 6% te brengen bespaart een gemidded gezin op gas en elektriciteit bespaart een gezin 200 euro. Andere Europese landen doen het al. In Luxemburg is het BTW-tarief voor energie 6%, in Groot-Brittannië 5%. Wanneer volgt België?
Door de BTW-verlaging krijgt de overheid natuurlijk minder inkomsten, maar om de begroting niet nog verder deficitair te maken, stel ik voor dat Electrabel en andere energiebedrijven dat geld gewoon bijpassen. Door de hoge energieprijzen maakt Electrabel woekerwinsten van 2,3 miljard euro per jaar, o.a. dankzij de door onze overheid geschonken kerncentrales. Ik snap dus niet dat "volksliberalen" als Vincent D.R. de kant van de industrie kiezen, tegen het dagelijkse comfort van de gewone burgers. - At 16:09 Anoniem said...
-
Vincent, je zegt: "Tenzij wanneer de initiële verkoopsvoorwaarden veranderen door bijvoorbeeld op een eerder besliste kernuitstap terug te komen en er zo voor te zorgen dat de bedrijven in kwestie dus te weinig betaald hebben voor de kerncentrales" (...)
Vincent, de initiële verkoopsvoorwaarden zullen veranderen, want kernenergie komt er gelukkig weer aan. Een heronderhandeling van de prijs door een taks op Elektrabel, gecombineerd met een rechtstreekse verlaging van de personenbelasting, moet er dan dus komen.
Gedwongen opsplitsing zal tot een vuil spel van gelobby door de vrienden van Electrabel leiden: net zoals ENI op allerlei manieren gebonden belangen met Elactrabel heeft, kennen die allemaal elkaar.
Eén van de vorige dagen was er op Nederland ook één of andere technicus die over "vlieger-energie" sprak: energie opgewekt door vliegers aan niet ongelooflijk belachelijke prijs. Nederland zit niet op olie, maar wel onder een lucht-goudmijn op die manier. Gezwets of serieus: innovatie zal ons helpen, dat is zeker.
Je pleidooi voor meer EU-interventie op dat vlak (behalve dan een eenzijdig openen van onze grenzen) en anti-trustbeleid kan ik uiteraard niet bijtreden. Maar dat zou een te lange discussie worden. Weet enkel dat wie toelaat dat de overheid haar vuile voet tussen de deur kan steken op één domein, in de kortste keren daar in de kortste keren meer en meer last mee zal krijgen op verschillende domeinen. - At 18:45 Anoniem said...
-
In hoeverre bezit Electrabel een monopolie inzake energieopwekking en inzake het transport van energie?
De kerncentrales lijken mij een belangrijke bron van energie en deze zijn allemaal in handen van electrabel. Die monopolie stoort mij, zeker als privégebruikers & belastingsbetalers hebben mogen dokken voor de afbetaling van die centrales en dat electrabel ons nu lijkt uit te melken. Niet alleen worden we federaal uitgemolken door de overheid maar dan nog eens extra door een Frans overheidsbedrijf. Dat is er voor mij teveel aan. Ja, we hebben de keuze om naar een andere leverancier te stappen maar in hoeverre is die leverancier afhankelijk van de kerncentrales van electrabel (nu en in de toekomst) - en is electrabel een pricesetter? Zoals het zich nu aanbied voor mijn neus (een onvolledige informatie) heb ik de neiging -eerder pragmatisch dan ideologisch- om de kerncentrales terug te nationaliseren en in onderaanneming uit te besteden aan privé-runners (soort van Kiwi model). Naast het hanteren van een breed scala aan middelen om de monopolieposities te breken.
Welke idioten hebben ooit die kerncentrales doorverkocht (of meegegeven) aan Electrabel? - At 14:55 Ivan Janssens said...
-
De kerncentrales zijn nooit verkocht geweest door de overheid, want nooit in het bezit van de overheid. Elektrabel en zijn voorgangers hebben de mogelijkheid gekregen om de kerncentrales versneld af te schrijven en die extra kost door te rekenen in de prijs (toen de markt nog niet was geliberaliseerd). We hebben dus in het verleden te veel betaald voor onze energie. Nu zijn de kerncentrales afgeschreven, produceren ze goedkope energie, maar blijft de energieprijs hoog omdat die bepaald wordt door de "marginale" centrales zijnde vnl. gascentrales. Dat levert dus flink wat winsten op voor Electrabel omdat de kostprijs van de baseload zeer laag ligt. Een taks lost niks op, want dat maakt de baseload duurder. In afwezigheid van echte concurrentie rekent Electrabel dit gewoon door aan de consument, en blijven hun winsten gelijk. En wat gaan we met de opbrengst van die taks doen? Het geven aan de nu al overgesubsidieerde sector van de hernieuwbare energiebronnen?
Ik denk dat volgend scenario prachtig zou zijn. Sluit een aantal kerncentrales (Doel 1 & 2 bvb) maar vervang deze door één centrale van de derde generatie, die de capaciteit van de gesloten centrales perfect kan opvangen (in Doel is nog plaats) Uiteraard komt die kerncentrale niet toe aan Electrabel. Ik denk dat industriële bedrijven best wel geïnteresseerd zijn om zo'n nieuwe centrale uit te baten. Een flink deel van de capaciteit komt dan in handen van een andere producent. Internaliseer alle kosten (dus ook de aansprakelijkheidskosten bij ongeval), schaf de subsidies aan hernieuwbare af, en laat alle vormen van energie op hun eigen merites met elkaar concurreren.
Ik denk ook dat kernenergie een belangrijke oplossing is. Alle eraan verbonden nadelen zijn fel overroepen. Een verdediging van kerncentrales uit "linkse" hoek vind je hier:
http://cravenspowertosavetheworld.com/