We mogen er toch minstens aan herinneren dat socialisme nooit heeft gewerkt en, hoe de wereld ook is veranderd, ook nu niet zal werken. De misvatting dat goede mensen met macht een beter resultaat bereiken dan de gewone man zonder macht is onuitroeibaar. Macht dient gebruikt te worden om de spelregels, de orde in de samenleving, te bepalen en niet de einduitkomsten. Misschien is de banksector veel te groot geworden en wordt dat nu met steun in stand gehouden. Sommige financiële producten waarin de banken grossierden waren toch ook weer niet zo’n succes. De vrijheid van het individu daar gaat het om. We zijn allemaal zzp’ers: zelfstandigen zonder personeel. Eigen baas over ons leven, vrijheid en eigendom. Beleid dat daar haaks opstaat is immoreel. Als een bank een creatieve ondernemer wil steunen of een nieuw financieel product wil uitproberen, moet zij dat vooral doen. Overheidsregulering ontneemt dat onvervreemdbare recht.
De oorzaken van de crisis
Het vertrouwen in het bankwezen is op een dieptepunt. Bezittingen hebben niet de waarde die we dachten. Hoe is het zover gekomen? Door het bevorderen van het huizenbezit in de VS (overheidsbeleid dat werd uitgevoerd door de recent genationaliseerde banken Freddy May en Fanny Mac) werd geld op hypotheken gegeven, wat commerciële banken nooit zouden hebben gedaan. Vervolgens werden deze verhandelbaar gemaakt. Dit in tegenstelling tot vroeger toen ze gewoon bij de bank bleven.
Met het verhandelen van risico’s, ook in meer algemene zin, is niets mis: de moderne maatschappij kan niet zonder. Ondernemers weten: zonder risico geen winst. Maar zij weten ook dat een te hoog risico te veel van het goede is. Tegen risico buiten hun directe ondernemerschap dekken ze zich in. Tot het midden van de jaren 70, ten tijde van het keynesiaanse beleid, werden dergelijke risico's gesocialiseerd. Fluctuaties in de conjunctuur en wisselkoersen werden bestreden door de centrale overheden. Dat beleid leidde uiteindelijk tot stagflatie: een samengaan van stagnatie in de groei en inflatie. In het (in ieder geval tot voor kort) gevoerde beleid moeten ondernemers zelf hun risico's beperken. De markt levert een oplossing in de vorm van derivaten. Derivaten zijn instrumenten waarvan de waarde is afgeleid van de waarde van een onderliggend goed. Ondernemers kunnen zich daarmee, bijvoorbeeld, zonder het goed zelf te kopen, tegen prijsveranderingen indekken. In de VS is men creatief in het bedenken van dit soort financiële producten. Het is een bron van productiviteitsstijging. Ondernemers kunnen zich concentreren op datgene waar ze goed in zijn en de risico’s beperken.
Het ontwikkelen van nieuwe (kennis)producten gaat met vallen en opstaan. Derivaten vormen door hun ingewikkeldheid ook een risico. Dat is nu eenmaal zo; 100% zekerheid is niet van deze wereld. Een recent artikel in de Wall Street Journal kopt dan ook, “De 1% Paniek.” Met als ondertitel, “Onze financiële modellen waren slechts bedoeld om in 99% van de gevallen te werken.” Maar dat was al bekend. In 1973 komen Black en Scholes met een formule om opties te prijzen. In 1997 krijgt Scholes er de Nobelprijs voor. De formule maakt het mogelijk middels opties het risico in de samenleving meer effectief te beheersen. Bij iedere beurshandelaar zat de formule in de handcomputer. Er viel geld mee te verdienen; financiële producten waren volgens de formule verkeerd geprijsd. Om ook zelf z’n vinding te gelde te maken, richt Scholes een investeringsbedrijf op. Na aanvankelijk succes, volgt in 1998 het faillissement als gevolg van de crisis in Azië en Rusland. Althans dat had moeten gebeuren; op aandringen van de Amerikaanse centrale bank werd het fonds (ook toen al too big to fail) door de financiële wereld gered. Dit terwijl het fonds willens en wetens had gehandeld in de meest exotische financiële producten buiten de regulering van overheden.
Kortom, het probleem is dat de meedogenloze regulering van de markt, waar geen overheid tegen op kan, door de overheid is tegengewerkt: zowel bij de oorzaak als bij de oplossing van de crisis. Van een laissez-faire economie is nooit sprake geweest. Velen in de VS hadden zonder overheidsgaranties nooit een hypotheeklening gekregen. Zoals nu bedrijven gewoon failliet hadden moeten gaan. Wat we een crisis noemen, is de oplossing van de markt die de overheid bestrijdt.
De kosten van het nu ingezette beleid
Wat waren ook alweer de redenen: empirisch, theoretisch en ethisch dat het socialisme niet werkt?
Empirisch bestaat er geen enkele twijfel dat privaateigendom en prikkels die het eigen belang stimuleren de productie verhogen. In de geschiedenis is iedere stap van de overheid in die richting er een geweest die de productie deed stijgen. China is destijds niet uit de grote armoede gekomen door overheidsbeleid of hulp van buiten. Aan het begin van de groei stond een verlaging van de belastingtarieven voor de boeren. Het marginale tarief werd nul in plaats van het daarvoor gehanteerde tarief van 100%. In plaats van te werken voor de grote hoop, mocht, na een bepaalde hoeveelheid voor de staat te hebben geproduceerd, al het meerdere zelf worden behouden.
Dichter bij huis is volgens Vaclav Klaus, de president van Tsjechië, de situatie daar in vergelijking met het de huidige toestand in het voormalige Oost-Duitsland een bijna gecontroleerd experiment dat aantoont dat hulp niet werkt. Oost-Duitsland doet het ondanks massieve hulp uit het voormalige West-Duitsland niet beter dan Tsjechië. Het enige dat je als overheid kunt doen, is de concurrentie, en daarmee de vrijheid, te bevorderen. Tsjechië (toen nog verenigd met Slowakije) deed dat na de val van het communisme door radicaal de grenzen open te gooien voor buitenlandse producten. Binnenlands was er immers bijna geen concurrentie door de vaak monoliete bedrijven. De overheid had niet de kennis om bedrijven efficiënt op te splitsen dan wel tot zelfstandigheid op de wereldmarkt te brengen.
Doel van de vrijheid is zowel de gelegenheid als de prikkel te geven om het hoogst mogelijke gebruik van kennis te verzekeren. Vaak wordt gezegd dat we ons bevinden in een kenniseconomie. Voor de liberaal is het woord kenniseconomie een pleonasme. Zo was en is de markteconomie er voor Friedrich von Hayek om de informatie te verspreiden waarop de koper kan handelen. Grondstoffen en arbeid uit producten halen en kennis ervoor in de plaats zetten, is de weg van de vooruitgang. Het nationaal product stijgt, maar in gewicht wordt het geen grammetje zwaarder. Het Westen is rijker niet alleen omdat het over meer kapitaal beschikt maar vooral omdat het meer gebruik maakt van bestaande kennis.
De centrale planners, ic. de bankierende toezichthouders, beschikken niet over de benodigde kennis. Die unieke kennis valt vaak niet te centraliseren. Ook al zouden we gebruik maken van de beste beambten, de kans dat daar buiten iemand met nog betere ideeën rondloopt is veel groter. Bovendien, al zouden we gebruik kunnen maken van de beste kennis waarover we op dit moment beschikken, de samenleving zou tot stilstand komen. Dit gebeurt niet omdat er geen mogelijkheden tot toekomstige groei zouden zijn, maar omdat al het handelen zo congruent zou zijn met de huidige kennis dat er geen mogelijkheid meer zou zijn voor het ontstaan van nieuwe kennis. Met het nu ingezette beleid gaat ook de kenniseconomie overboord. Beleid dient ruimte te creëren middels het bepalen van de spelregels niet middels het voorschrijven van inhoudelijke uitkomsten. Dat geldt ook in de financiële sector.
Bovendien waar moet al dat steungeld vandaan komen. In de VS is het bedrag nu al groter dan de voor inflatie gecorrigeerde kosten daar voor de hele Tweede Wereldoorlog. We zien de leven gevende regen van Bos. De droogte die het elders creëert zien we niet. De overheid denkt ook meerdere vliegen in een klap te slaan. Als het om overheidscommissarissen bij banken gaat, lezen we, “Bos zoekt vrouwen”. Zo zal niet alleen de emancipatie maar wie-weet-welke-andere doelstelling via deze achterdeur moeten worden verwezenlijkt.
Natuurlijk is daar allereerst het verlies van vrijheid. Het beleid is niet een verkapte weg naar het socialisme maar recht-voor-zijn-raap overheidseigendom en gedetailleerde regulering. Prijzen, de verlies- en winstrekening en privaateigendom staan buitenspel. Te spreken over de redding van het kapitalisme is een gotspe. Het is Hayeks voorspelde weg naar de slavernij: het beleid creëert van de overheid afhankelijke onderdanen en geen zelfstandige burgers. De opvatting heerst dat sociale problemen ontstaan door de activiteiten van slechte, hebzuchtige mensen en dat alles beter zou zijn als goede mensen met macht worden bekleed. Voor Hayek daartegen kan vrijheid slechts behouden blijven als zij niet alleen om redenen van erkend nut in een bijzonder geval maar principieel wordt verdedigd: de gewone man zonder macht maar met de mogelijkheid van vrijwillige ruil produceert het gewenste resultaat.
Op de markt vindt vrijwillige ruil met wederzijds voordeel plaats. Zo niet, dan wordt er in vrijwilligheid niet gekocht en niet verkocht. Het ethische gehalte van steunverlening door de overheid is niet hoger dan dat A een probleem bij B ziet en vindt dat C ervoor moet betalen. Had B het geld zelf direct van C genomen, hadden we het diefstal genoemd. Bovendien, te stellen dat de overheid, zoals nu, de particuliere sector redt (bailout) verdraait de zaken. Het is altijd de particulier die de overheid redt, dag in, dag uit. De overheid kan niets geven zonder het niet daarvoor van de particuliere sector te hebben genomen. Dat spaarders bij faillissement zonder-daar-direct-zelf-schuldig-aan-te-zijn hun geld (dit boven het gegarandeerde bedrag) verliezen, is het punt niet. Zij (inclusief banken) die daarvoor bij volledige compensatie met hogere belastingafdrachten moeten opdraaien, moeten dat ook zonder daar zelf schuldig aan te zijn. Dit afgezien van de vraag of de overheid de kennis wel heeft om het onderscheid wel of geen eigenschuld te kunnen maken en of de prikkels op toekomstig gedrag bij volledige compensatie niet desastreus zijn.
Wat had moeten gebeuren
Wat als de Centrale banken niets zouden doen? Dan krijgen degenen die de crises, in ieder geval ten dele, hebben veroorzaakt een kans - en vooral ook de prikkel - om het probleem zelf op te lossen én hun vrijheid te behouden. Het probleem van de kredietcrisis is dat in de kenniseconomie waarin we leven een kennisproduct is geflopt. Daar moeten we niet te dramatisch over doen. De waarde van financieel afgeleide producten, met huizen als onderliggende waarde, is tot bijna nul gedaald. Inderdaad wat geef je voor zo’n product in de huidige onzekere tijd. De huizenprijzen zijn daarentegen maar met 10 tot 20% gedaald. Dat betekent dat er geld te verdienen valt voor de creatieve geest die met een nieuw kennisproduct de bankbalansen nu al die hogere waarde kan geven die dergelijke producten na de huidige onzekere tijd zullen hebben. Daar doen banken een dubbele moord voor. (Het aanpassen van de boekhoudregels die de dagwaarde voorschrijven, is natuurlijk een andere mogelijkheid.) Terug te gaan naar de simpele producten van weleer, die een ieder begrijpt, is de slechtste oplossing. Een derivaat als kennisproduct verhoogt de welvaart evenzeer als de overgang van de typemachine, die we allemaal begrijpen, naar de PC.
Maar was de economie bij afwezigheid van overheidsingrijpen niet tot stilstand gekomen? Staat het water ons niet plots tot de lippen? Nee. Marshall, die het leerboek voor de economie uit de eerste helft van de vorige eeuw schreef, stelt op het voorblad van zijn magnum opus, “De natuur gaat niet met sprongen.” Het is altijd een klein beetje meer of minder. Nooit alles tegelijk. Natuurlijk zouden er bedrijven failliet zijn gegaan. Maar de rest van de economie lag er goed bij. Ook veel financiële instellingen voerden een degelijk beleid. Een beleid waarvoor zij nu worden beloond door mee te moeten betalen om instellingen te redden die dat niet hebben gedaan. Het is zoals Von Mises zei, eigenlijk zouden bedrijven die verlies lijden belasting moeten betalen (zij hebben immers een product geproduceerd dat meer kost dan dat het oplevert) en niet de bedrijven die winst maken.
Het voorstellen van een alles-of-niets situatie is voor de overheid noodzaak geworden om het vergaande beleid te rechtvaardigen. Het draagt ook in grote mate bij aan het algemene verlies aan vertrouwen in de banksector. Dat de Amerikaanse centrale bank eigenaar van banken wordt en voor het eerst in de geschiedenis ook private investeringsbanken direct redt, is juist de alarmbel (en zij handelen er ook naar) voor hen die dachten het valt wel mee. Bovendien, als iets uit memoires van zij die bij de Centrale banken hebben gewerkt blijkt, is het wel dat die het in dit soort situaties ook niet weten. Een artikel in de Wall Street Journal stelt dan ook dat “Bernanke de vorige oorlog weer uit vecht.” Gedoeld wordt op wat de juiste aanpak zou zijn geweest - maar door de centrale banken destijds niet is gevolgd - om de crisis uit de jaren dertig van de vorige eeuw te bestrijden. Maar zo is de situatie nu helemaal niet. Het willekeurige ingrijpen door de ene bank te redden en de andere niet duidt ook op een gebrek aan beleid. Het in de VS in het leven roepen van een fonds om rommelhypotheken op te kopen en vervolgens die gelden te gebruiken om mede-eigenaar van banken te worden of voor weer andere zaken te benutten, doet dat ook. Onder Greenspan was anekdotisch bewijs vaak het enige dat er was. Het zal nu niet anders zijn.
Wat was er gebeurt als de overheid niet had ingegrepen? Zouden alle banken in een zwart gat zijn verdwenen? Nee. Dat is, zoals gezegd, de retoriek van de overheid om haar unieke ingrijpen te rechtvaardigen. Levensvatbare onderdelen zouden zijn afgesplitst. Zo zijn, in één nacht, van het failliete Lehman Brothers 639 miljard dollar en 26.000 arbeidsplaatsen geherstructureerd. Er zou slechts (tijdelijk) een kariger bankenlandschap zijn geweest, maar wel met de juiste prikkels. Alles werkt gewoon beter als succes je rijk en slechte beslissingen je armer maken. Al is het vinden van de juiste prikkels, zie de hoge bonussen, ook een ontdekkingsproces dat met vallen en opstaan het beste aan de sector zelf kan worden overgelaten.
Waarom wordt er dan toch ingegrepen? Dat heeft waarschijnlijk een platvloerse reden. Financiële instellingen en centrale banken zijn twee handen op een buik. Bestuurders komen uit of gaan vaak naar het financiële bedrijfsleven. Het financiële bedrijfsleven weet haar speciaal belang gewoon goed als het algemeen belang te verkopen. Daarnaast verklaart het verschijnsel van het grote geconcentreerd voordeel van hulp voor het financiële bedrijfsleven en de verspreide kosten over de hele samenleving veel. Voor het bedrijfsleven loont het de moeite om in het geweer te komen, voor de burger veel minder.
En die hoge bonussen dan?
Een van de gevaarlijkste kanten van de huidige situatie is dat de discussie wordt gevoerd met op de achtergrond het gezonde volksinstinct tegen de hoge beloningen in de top van het bedrijfsleven. Het is bijltjesdag voor de bonussen; de Balkenende of Bush norm is de hoogste wijsheid. Waarop zijn topinkomens gebaseerd? De, en eigenlijk enige fundamentele, waarheid in onze markteconomie is, dat partijen in vrijwilligheid alleen maar ruilen als beide erop vooruit gaan. Stel een topmanager maakt 5% minder fouten en dat scheelt het bedrijf 50 miljoen; daar wil je wel 5 miljoen aan "excessief" salaris voor betalen. Ieder heeft voordeel; de koek wordt groter. Het is niet, alles wat managers meer krijgen, krijgen andere werkers minder. Nee, beide krijgen meer. Vrijwillige ruil is creatief en productief en heeft vrijheid nodig om te floreren. De algemene regel is dat wat betreft topbeloningen de samenleving er meestal met een koopje vanaf komt. Als we het vermogen van Bill Gates bekijken en vergelijken met dat wat hij de samenleving in vrijwillige ruil heeft gegeven, zijn we er met een fooi vanaf afgekomen.
Lagere lonen gooien het kind met het badwater weg. Maar er zit gewoon te veel kind in: gewone werkers blijven onnodig arm. De aanbeveling van de commissie-Frijns (die de naleving van de codetabaksblat controleert) tot grotere transparantie over beloningen is wel degelijk een oplossing. Nu is er nog veel onduidelijkheid en onkunde over de financiële (afvloeiings)regeling, vaak verborgen in de kleine lettertjes. Het is een oorzaak van het gesteggel op aandeelhoudersvergaderingen en het gevoel van bedrogen te zijn bij werknemers en publiek. Transparantie maakt de afweging tussen kosten en baten voor alle deelnemers inzichtelijk; de door de commissie bepleite verbetering van zelfdiscipline komt als het ware vanzelf.
Geven die hoge bonussen geen perverse prikkels? Soms wel, maar dat is zeker niet de regel. Bovendien, de persverse prikkels zijn er ook in de politiek. Aldaar worden, om de kiezersgunst te winnen, vóór de verkiezingen door politici gouden bergen beloofd. Beloftes die onmogelijk zijn waar te maken en die het nageslacht met grote schulden op zadelen.
Is het aftoppen van de hoge inkomens dan niet tenminste rechtvaardig? Het woord rechtvaardig heeft twee betekenissen. Rechtvaardigheid wordt vandaag de dag gezocht in de einduitkomst maar niet in de voor een ieder gelijke spelregels van de markt. Bij de laatste vorm van rechtvaardigheid kan de overheid zonder aanzien des persoons het marktproces bewaken en, bijvoorbeeld, fraudulerende managers bestraffen. Bij de eerste vorm van rechtvaardigheid, echter, is veel kennis vereist. Hoe kan de overheid beoordelen of een topmanager het geld waard is? De overheid weet gewoon niet welk deel in de beloning verdienste, geluk, vriendjespolitiek of macht is. De hoogte op zich zegt in ieder geval niets. Beloning is het resultaat van een onpersoonlijk marktproces. Wil het gesteggel niet oeverloos worden, moeten we dat ook wijselijk zo laten.
Tot slot
Het is niet zoals Greenspan zei dat we in een financiële tsunami zitten. We zitten midden in een bijna surrealistische hype van socialistisch overheidsbeleid. Hypes heb je ook bij consumenten, we kopen smurfen en bij beleggers, we kopen internetaandelen. Deze is alleen veel gevaarlijker. Het is niet zoals de Joker het in de nieuwste Batman film zegt, “We hebben een beter soort criminelen nodig.” Criminelen die het niet voor het geld doen. Voor de liberaal heeft deze wereld juist meer miljonairs (zeg topinkomens) en faillissementen nodig. Geld is niet het beste maar wel een van de zuiverste motieven.
Voor liberalen is het meest zorgwekkend aan de huidige crisis dat zo snel, bijna buiten iedere parlementaire besluitvorming om, wordt gegrepen naar tot voor kort ongebruikelijke middelen: socialisatie, zowel van de schulden als van het eigendom. Eerst gebeurde dit nog aarzelend en was het tijdelijk bedoeld. Nu schijnt het hek van de dam te zijn en wordt het een permanent kenmerk van onze samenleving. Een redding van het kapitalisme is het slechts als we de overheden als tijdelijke hedgefunds zien: er valt, al is het afwachten, geld te verdienen met belastinggeld. Maar zij die-goed-willen-doen, zullen hun macht niet gauw weer afstaan.
De liberaal ziet ook geen pijnloze oplossing, maar wel een oplossing die altijd heeft gewerkt maar niet wordt vertrouwd. Ja, zelfs als simplistisch en lachwekkend wordt afgedaan. Individuen de vrijheid geven en te confronteren met de gevolgen van hun daden: het aloude principe van winst en verlies is het beproefde recept. Verlies hoort ook bij de vooruitgang. Evenals dat het geval is voor periodes van depressie. We zaten er gewoon met z’n allen wat betreft de banksector naast, en dat wordt in een recessie, een periode van herstructurering, hersteld. Je kunt de voordelen van de markt niet hebben zonder de nadelen. Het is alle hens aan dek wat betreft de kennis waarvan we gebruik moeten maken bij de oplossing van de crisis. Een markteconomie doet dat.
Kortom, de markt is ook voor financiële producten en prikkels voor bestuurders een ontdekkingsproces. Daar horen flops bij. Overheidsbeleid zou er op gericht moeten zijn zij die risico nemen daarmee te confronteren. Dat is het grote verschil met de overheidsdienaar. In het bedrijfsleven werkt de prikkel dusdanig dat de stekker er bij verlies gauw wordt uitgetrokken. Bij de overheid is de prikkel in de regel om nog meer geld of nog andere middelen aan te wenden. In de private sector moeten de eigenaren immers zelf het benodigde bedrag opbrengen, in de publieke sector hoeven de beleidsmakers dat niet te doen. Voor liberalen geldt in deze tijd de moraal van Gibbons "Decline and Fall of the Roman Empire". De Romeinen, evenals de Grieken, wilden vrijheid. Maar meer dan dat wilden ze zekerheid. Ze eindigden met geen van beide. Zo zullen ook wij in de toekomst weten of dat wat recentelijk is gezegd over het beleid in de jaren dertig ook nu weer op zal gaan. “Hoe meer beleid à la Roosevelt in een land hoe langer de crises in die landen duurde”.
Dit essay van Auke Leen verscheen oorspronkelijk in "Liberaal Réveil" en werd nadien ook elders ter publicatie aangeboden.
Meer teksten van hem op www.meervrijheid.nl.
16 Reacties:
- At 12:23 Vincent De Roeck said...
-
"Wanneer cijfers stilaan alles zeggen..."
Blogpost van Vincent De Roeck op InFlandersFields.eu
Zoals de lezers van deze blog ondertussen al wel weten, sta ik een economisch rationeel nationalisme voor. Ik geloof niet in vermeende taal- of cultuurelementen die het ontstaan van een onafhankelijke Vlaamse staat zouden moeten kaderen. Het is de economie, dwazen! En natuurlijk het basisprincipe dat burgers hun beleid zo goed als mogelijk moeten kunnen sturen en controleren. Dit laatste kan beter op Vlaams dan Belgisch, en beter op lokaal dan Vlaams niveau. In tegenstelling tot Eurofiele flaminganten die België willen vervangen door de Europese Unie, ben ik geen fan van verdere Europese integratie. Handel, vrede en vriendschap met iedereen, vaststaande allianties met niemand! Als Vlaanderen uiteindelijk het pad van haar onafhankelijkheid gaat bewandelen, zal dat in mijn ogen vooral economisch moeten geschieden, en met geloof in het eigen kunnen, los van België én los van Europa. Als jarenlang lid van de Vlaamse Volksbeweging en occasioneel columnist voor hun maandblad “Doorbraak” word ik letterlijk overspoeld met allerlei gegevens over de scheefgetrokken socio-economische realiteit in Belgenland.
Volgens “Het Laatste Nieuws” ligt het gemiddeld netto-jaarinkomen van elke Vlaming (25,700 EUR) meer dan 10% hoger dan dat van elke Waal (22,800 EUR). Verder blijkt volgens dezelfde krant dat 60% van alle uitkeringsgerechtigden voor beroepsziekten Waal blijkt te zijn, hoewel die amper 30% van de Belgische bevolking uitmaken. In het decembernummer van “Klasse” komt dan weer aan het licht dat eizona 1,500 Franstalige leerkrachten jaarlijks een aanvraag indienen om vervroegd op pensioen te mogen gaan in tegenstelling tot amper een 900tal Nederlandstaligen. En opnieuw moet hier opgemerkt worden dat het onderwijs in Vlaanderen veel groter is dan dat in Wallonië. Verder blijkt ook dat in Franstalig België maar liefst vier op tien aanvragen ingewilligd worden. In Vlaanderen zou dat amper de helft zijn. En ook “De Standaard” liet zich de laatste weken niet onbetuigd. 49,3% van de loontrekkenden in Wallonië zou in de publieke dienstverlening werken tegenover 39,4% in Vlaanderen. Zelfs het Belgische Rekenhof sprak in haar rapport voor het jaar 2008 over “het rampzalige beheer van het Waalse ambtenarenapparaat.”
En moest het dan economisch nog goed gaan met België zouden we deze verschillen nog wel enkele jaren langer onder de mat kunnen vegen, maar onze economie draait al enige tijd niet meer. De Europese Commissie gaf onze naïeve dromen een nekschot toen ze vorige week kwam aandraven met een tussentijds economisch rapport. "De financiële crisis heeft België bijzonder hard geraakt," klinkt het daar. De Europese Commissie voorziet een inkrimping van de Belgische economie over 2009 met 1,9%. Vooral de automatische loonindexering en de torenhoge Belgische belastingen worden aangehaald als oorzaken van deze malaise. De Belgische export zal verder dalen, de concurrentiekracht zal verder afnemen en de inflatie zal in België hoger liggen dan elders in Europa. De werkloosheid zou in België over 2009 tot 8% stijgen. Vandaag bedraagt dat nog "maar" 6,9%. Ondertussen zit België daarboven met een immense staatsschuld en met een aankomend sociaal bloedbad eens de babyboomers massaal op pensioen beginnen gaan. Inerte politici stellen hervormingen nodeloos uit of vegen deze zelf volledig van tafel. Zij zijn bezig met het blussen van communautaire brandjes en het zoeken naar evenwichten in het beleid. België stevent af op haar eigen ondergang. En Wallonië is de ballast die we misschien beter kwijt dan rijk zijn, willen we ons hachje überhaupt nog redden... - At 14:46 Anoniem said...
-
Beangstigend hoe de jonge garde geniet van dit schouwspel. Een staat die wegkwijnt. Een land dat langzamerhand failliet gaat. Een volk dat crepeert.
- At 16:31 Anoniem said...
-
Ik zou zeggen : Hoera, deze staat kwijnt weg. En dat land is allang failliet. Helaas verandert een mens nooit iets omdat het beter is te veranderen, maar alleen wanneer het niet anders meer kan. Mensen houden niet van verandering. Binnenkort kunnen wij niet anders dan wat Vincent 'balast' noemt, lossen omdat we kopje onder gaan. Driewerf hoera, de onafhankelijkheid komt eraan.
- At 12:13 Anoniem said...
-
"een rationeel economisch nationalisme". Fantastisch gevonden. Mocht België geld opleveren, men stond met Belgische vlaggen te zwaaien.
Nu heb ik ook wel rationele economische argumenten voor een onafhankelijk Vlaanderen, daar niet van. Maar bij mij persoonlijk gaat nationalisme toch over net iets meer dan Eigen Zak Eerst. De discussie over Europa evenzo. Dat gaat over wilsbeschikking en democratie van een volksgemeenschap (die natuurlijk cultureel-etnische grondslagen heeft) en de wijze waarop die burgergemeenschap zich op het individueel en het collectief vlak zo vrij en soeverein mogelijk kan plaatsen in de wereld.
Nu, elk het zijne natuurlijk. - At 12:13 Anoniem said...
-
@Tom Vandendriessche: ik denk dat ik je begrijp. Dat zielloze hersenloze mechanische economische getater slaat nergens op.
- At 12:13 Anoniem said...
-
Dat absolute economische denken: het is een seculier evangelie, en ten gronde, in zijn eschatologie, een wedergeboorte van het hegelianisme-marxisme.
- At 15:20 Anoniem said...
-
@Marc Vanfraechem
Dat Hegelianisme zou ik er toch maar aflaten.
Men kan Vincent De Roeck niet verdenken van begrippen als Geest, Staat en Volk in hoog aanzien te houden.
Eerder een soort ondialectisch marxisme, met het winstprincipe als enig ideaal, en bijgestuurd door de onzichtbare hand van Adam Smith.
Als men daar een onafhankelijk Vlaanderen wil op bouwen, dan krijg ik weer zin om naar de ijzerbedevaart te gaan, ja zelfs de boeken van Verschaeve herop te diepen, op zoek naar een beetje ideaal{hoe verdacht ook,)om deze platte kruideniersboekhouding niet elke keer opnieuw op mijnen boterham te moeten krijgen..... - At 22:50 Anoniem said...
-
Vincent is nog jong en heeft nog niet beseft dat het verschil in de Vlaamse tov de waalse economie in de verschillende volksaarden zit.
Het is ook moeilijk voor een universitaire bolleboos zonder practische industriele ervaring om die subtiele maar zeer belangrijke verschillen te leren kennen, ze worden niet "onderwezen" want de profs weten het ook niet.
Wie iets meer praktijk wil kennen kan naar mijn artikel refereren op
www.lvb.net/item/6811
Ik hoop dat je er iets aan hebt. - At 22:59 Anoniem said...
-
Traveller, in tegenstelling tot de twee ouderen voor u die er kennelijk van uit gaan dat welvaart ondergeschikt is aan cultuur (maar dan waarschijnlijk wel de 'cultuur' die net gesubsidieerd wordt door de personen die 'welvaart' laten primeren in hun leven), heeft u duidelijk een rijk en ervaringsvol leven achter de rug. U kan dan toch ook niet maken wat u hier zegt.
Gelooft u echt in 'volksaarden'? Gelooft u echt dat Walen niet in staat zijn om economisch te floreren? En welke andere 'volkeren' vindt u daar ook niet toe in staat als ik vragen mag? De Afrikanen misschien? Of de moslims? U begrijpt hopelijk toch wel welke doos van Pandora u met zulke stellingen opent...
Ik heb samen met Vincent De Roeck twee jaar van mijn leven in Wallonië aan de universiteit gesleten en de Walen daar verschilden in niets van de Vlamingen. Walen beantwoorden net zo rationeel aan 'incentives' dan Vlamingen. Alleen zien we in Wallonië vandaag de verkeerde uitvergrote incentives optreden waarbij mensen door de socialisten (ook in Wallonië de partij die het meeste de door Vanfraechem en andere nitwits zo opgehemelde 'cultuur' wil bestendigen) net aangespoord worden om niet-actief te zijn in de economie. In Vlaanderen zijn de socialistische incentives (gelukkig!) nog veel minder uitgesproken dan in Wallonië. Elke Waal kan economisch succesvol zijn. Net zoals elke Vlaming een 'homo sovieticus' kan worden als ACW en SP.A bij ons decennialang (denk maar aan de jaren 1980 trouwens) aan de macht zouden zijn. Dat heeft niet met 'volksaard' te maken, alleen maar met de incentiveschaal. - At 01:01 Anoniem said...
-
@ Carl
Ok, ik kom hier morgen of overmorgen op terug.
Ik heb namelijk ook in andere landen industriële projecten geleid, niemand komt bij benadering aan de originele Vlamingen, uitgezonderd de Noord-Italianen.
Ik ken zwitserse firma's die waalse techniekers op hun zwarte hebben gezet, ALLE waalse techniekers en constructiefirma's. Ik kom er zeker op terug.
Dat wordt natuurlijk niet aangeleerd, taboe onderwerp.
Vergeet niet dat de Vlamingen de grootste kathedraalbouwers van de wereld waren toen alles nog met de handen alleen gebeurde.
Brugse ingenieurs hebben Berlijn en Bordeaux droog gelegd, 1000 jaar geleden!!! Het franse woord "Les Landes", de streek rond Bordeaux, komt van "land". Allemaal toeval waarschijnlijk? - At 01:01 Anoniem said...
-
@ Carl
1) Met verstand wordt men geboren, en tot op zekere hoogte kan het ook verder worden 'ontwikkeld', of niet, door onderwijs en door andere omstandigheden. Maar, wijsheid is niet hetzelfde als verstand of intelligentie, en wijsheid (of een correcte inschatting van een bepaalde problematiek en/of 'realiteit') vereist altijd TIJD en praktische ervaring. Het is daarom dat ouderen, IN HET ALGEMEEN, doorgaans wel een beetje wijzer zijn dan jongeren in de meeste concrete omstandigheden. Dit is een algemene vergelijking, en niet een vergelijking tussen twee specifieke individuen. Er zijn vele domme en onwijze ouderen, maar er zijn procentueel evenveel domme maar meer onwijze jongeren. En Vincent is, zonder enige twijfel een zeer verstandige en gedreven jonge persoon.
2) Die "twee ouderen voor u", waar u naar verwijst, zijn niet altijd 'wijs', maar hebben niettemin al wel veel levenservaring. Echter met hun verwijzing naar, repectievelijk, "hersenloze mechanische economische getater" en met "kruideniersboekhouding", zitten ze er wel grondig naast in hun beoordeling van Vincent. Om te beginnen hebben ze weinig kennis van economie en ook niet van de ideologie die Vincent begeestert, en ten tweede reflecteren ze waarden en opinies die sterk hun eigen cultuur (en misschien ook generatie) nog tekenen (en waaraan Vincent en zijn geloofsgenoten proberen te 'ontsnappen' tot op zekere hoogte).
3) Traveller en ikzelf zijn dan weer twee "ouderen" van een andere soort. Wij hebben beide vele jaren gewerkt en geleefd in (verschillende) niet-westerse culturen, en hebben dus een beter besef van de realiteit dat het economische (in een macro zin van algemene 'resultaten') steeds ondergeschikt is aan het politieke, en dus finaal door ALGEMENE culturele gedragspatronen wordt gedetermineerd.
3) Dus ja, "volksaarden" zijn uiterst belangrijk voor economische ontwikkeling en vooruitgang. En met volksaarden bedoel ik niet dingen gelijk taal, vendelzwaaien, cuisine, folklore enz..., maar wel attitudes ten aanzien van 'macht' (in vele opzichten, niet enkel politiek, maar ook familiaal, tussen geslachten en generaties enz...), fairplay, eerlijkheid, tolerantie (ruim gezien), spaarneiging en ondernemerslust of risico-bereidheid, enz... Ik voeg er vlug aan toe, dat volksaarden kunnen veranderen over de tijd. Doorgaans gebeurt dat zeer traag, maar soms kan dat beduidend vlugger gaan. Bijvoorbeeld, dat men tegenwoordig in Belgie juridisch kan vervolgd worden louter voor het uiten van opinies, dat was gewoon ondenkbaar 50 jaar geleden toen ik er student was. Volksaarden kunnen dus zowel in positieve, als in negatieve zin, evolueren, en zowel van een democratisch-politiek standpunt als van een economisch standpunt bekeken.
4) Vele culturen 'overlappen' gedeeltelijk, en binnen elke grote cultuur kan men doorgaans ook vele sub-culturen ontwaren (zeker in 'grote' geografische en demografische landen). Tussen de twee groepen van Waalse en Vlaamse studenten in Namur zullen de verschillen in gedragspatronen wel niet groot zijn. Het gaat daar om twee selectieve groepjes van studenten die beide (en zeker voor de Vlamingen in Namur) een zeer 'biased sample' van hun volksaard representeren. Dat specifiek verschil is zeker niet vergelijkbaar met het verschil in volksaard tussen Vlaanderen en Wallonia. Het volstaat van gewoon de politieke gebruiken en de economische resultaten tussen beide volkeren te bekijken over een lange periode. Als u ooit 'wijs' zou willen worden (en niet enkel louter intelligent) dan zult u bereid moeten zijn om u meer te laten leiden (in uw beoordelen) door empirische observaties dan door vooroordelen die op ideologische dogmas berusten. En als u dat niet zou WILLEN doen, omdat dat "een doos van Pandora" zou kunnen openen, dan zult u in onwijsheid blijven vast zitten (ongeacht wat uw intelligentie quotient ook zou mogen zijn).
5) Ik vertrek van de grondstelling dat intelligentie min of meer evenredig verdeeld is over de ganse wereld. Maar, ik kan niet onderuit aan de FEITELIJKE observatie dat culturele gedragspatronen enorm verschillen rond de wereld, en dat de resultaten 'navenant' zijn. Als er geen enkele Arabische democratie bestaat, dan zegt dat iets over de Arabische culturen. En als er zelfs geen enkele echte democratie met moslems als meerderheidsbevolking bestaat, dan zegt dat ook iets over de huidige 'culturele' staat van de Islam als religie vandaag. En als Singapore (zonder enige grondstoffen) rijk is, terwijl Djibouti straatarm is, dan zegt dat enorm veel over verschillen in culturele gedragspatronen (en over niets anders), enz...
6) Dus ja, ik geloof vast dat Walen ruwweg evenzeer rationeel zullen reageren op economische 'incentives' dan Vlamingen in het algemeen. Maar de aanwezigheid of afwezigheid van die 'incentives' gaat volkomen bepaald worden door de culturele gedragspatronen die die twee volkeren (en dus hun politiek ook) typeren. - At 12:36 Anoniem said...
-
@ Carl
Ik heb identiek dezelfde soort firma in Duitsland overgenomen als ik in België heb geleid, alleen 2 keer zo groot.
Ik wou dezelfde methodes toepassen als in Vlaanderen en kon er geen enkele beweging in krijgen gedurende 2 jaar. Mijn acties werden besproken op alle niveaus en de vakbonden en werkgevers organisaties eigenden zich het recht toe me te bellen en actief tussen te komen op een zeer arrogante manier.
Gezien ik zelf aggressief ben in mijn houding om resultaten te krijgen heb ik ze onomwonden naar de hel gewenst.
In Vlaanderen werkte ik samen met de arbeiders en bedienden, zonder meer. Als u mijn artikel las op lvb.net weet u dat het een samenwerking van gelijken was, dat is in Duitsland en Frankrijk onmogelijk. In Engeland alleen in één regio.
In Noord Italië identiek zoals in Vlaanderen.
WAAROM???
Simpel, Vlaanderen heeft nooit een authoriteit van een staat erkend, ze hebben zich steeds met de "staat" gearrangeerd, geldelijk, onder het motto: neem het geld en verdwijn, moei je niet met ons.
Noord Italië heeft juist hetzelfde gedaan, hun geschiedenis is identiek aan de onze.
Toen ik voor de eerste keer in Noord Italië op zakenreis was en machines kocht was er onmiddellijk een mentale wisselwerking tussen mij en de leverancier, ik waande me in Vlaanderen.
Noord Italië en Vlaanderen waren beiden een groep van stadsstaten met een zeer oude geschiedenis van vrije burgers, veel ouder dan de zo beroemde engelse Magna Carta die alleen voor de adel gold.
Vlaanderen had vrije "poorters" sinds ongeveer 900 AD. Dit gaf de bevolking een "incentive" om creatief te zijn terwijl gans Europa nog feodaal bleef.
België was de laatste en zwaarste ketting rond de Vlaamse hals. De "schatplicht" van Vlaanderen in de belgische context is het zwaarste uit de Vlaamse geschiedenis en de Vlaamse burger begrijpt niet hoe hij uit die situatie moet vrij komen, zijn leiders zijn aan de vijand verkocht, natuurlijk niet voor de eerste keer, maar wel op een massale manier, vergelijkbaar met de Spaanse overheersing die Vlaanderen honderden jaren achteruit smeet.
Dus als je economisch succes wilt hebben in Vlaanderen ben je beter de Vlaamse volksaard en genetische databank te begrijpen. Je kunt niet verkeerd gaan als je dat begrijpt.
Dit leer je natuurlijk niet in de universiteit, taboe en te subtiel, je leert het natuurlijk wel als je met open ogen in de praktijk staat.
Ik geef je gewoon een voorsprong door mijn ervaringen door te geven.
Succes aan allen. - At 14:32 Anoniem said...
-
als ik Carls opmerking over "incentives" goed lees en de stelling dat verschillende groepen van mensen (zeg maar volkeren) daar EXACT op dezelfde manier op reageren, dan lees ik eigenlijk een idee van maakbaarheid en van sociaal constructivisme. Verdacht marxistische concepten zoals ook Marc en Frans even aanstipten.
- At 14:33 Anoniem said...
-
Hele mooie teksten hierboven, zowel van de cultureel-idealisten als van de realisten.
Als kleine noot wil ik er voor MH enkel aan toevoegen dat Carl zich wel degelijk op waarneming baseert. Alleen heeft hij nog niet in een reële werkomgeving de interactie van cultuur en arbeidsethos kunnen toetsen.
Met een beetje geluk heeft hij geen besluiten getrokken die als dogmatisch en onwrikbaar vooroordeel zullen fungeren. Als hij in Brussel in een competitief milieu terechtkomt, verwacht ik dat hij na +/- 6 maanden à 1 jaar een andere kijk heeft. Gaat hij bv in het Antwerpse werken, dan zal het oneindig veel langer duren.
Een tweede kleine noot, is dat de vaststelling van verschil in arbeidsethos geen veroordeling inhoudt. Als boutade zeg ik altijd dat ik Vlaming wil zijn op het werk, en Waal als ik niet werk. Hun art de vivre, relativ(is)eringsvermogen, hun aandacht voor het culturele, het menselijke... zijn zeer te smaken.
Tenslotte loop ik al heel lang met de vraag rond of een manier van denken echt taalgebonden is, en of het dus écht onmogelijk is de Franstalige Belgen 'vanbinnen' wat te vervlaamsen. Mi moet dat lukken. Dus ergens geef ik het project België nog een kans op slagen, al is de meest rationele en eenvoudige weg natuurlijk de boel om te gooien. - At 14:33 Anoniem said...
-
@Carl
Ik wil opmerken dat het begrip 'staat' in het discours van Vincent de Roeck alleen of vrijwel alleen negatieve connotaties heeft:remmend,dreigend,vrijheidsberovend,brutaal enz.. Het woord volk heeft voor Vincent ook weinig of geen betekenis, derhalve is zijn voorstel om Vlaanderen toch maar onafhankelijk te maken, alleen op boekhoudkundige cijfers gebaseerd.
Dat dit wel bijzonder mager is, als basis van een nieuwe staatsvorming is voor de meesten wel duidelijk denk ik. Ook bepaalde provincies binnen Vlaanderen doen het om allerlei redenen economisch slechter dan anderen, gaat men daarom zeggen: we splisten Oost Vlaanderen van de rest af, dan kan men blijven verdersplitsen tot op het niveau van de oude stad-staten.
In tegenstelling tot Marx en vele economisten in zijn kielzog, geloofde Hegel en de gehele romantische filosofie heel sterk in een begrip als volk. U kan dit misschien bijzonder ouderwets in de oren klinken, maar zonder begrippen als staat en volk mist men belangrijke factoren in de politiek.Het politieke veld helemaal herleiden tot economie lijkt mij de wekelijkheid geweld aandoen.Hierin lijken orthodoxe marxisten en vrijemarktsgoeroe's op elkaar dat ze beiden uitgaan van een zeer materialistisch mensbeeld.
Daarom mijn opmerking aan Marc van Fraechem dat Vincent met Hegel niets te maken heeft, maar wel degelijk veel met Marx.
Ik denk overigens niet dat de Vlamingen nu plots omwille van de boekhoudkundige gegevens voor een onafhankelijk Vlaanderen gaan stemmen.Indien de kaarten zo eenvoudig lagen hadden ze dat al lang moeten doen....
In de gehele kwestie spelen twee soorten nationalisme mee : een Belgisch nationalisme, waar naar ik vrees de meeste Vlamingen zich nog in thuis voelen, en een Vlaams nationalisme waar een minderheid zich in thuis voelt. Velen zijn weinig of niet nationalistisch, en kijken gewoon de kat uit de boom.
Persoonlijk denk ik niet financieel veel baat te hebben bij het uiteenvallen van Belgie, of het spreken niet waard.Dus is het mij niet om de centen te doen, als ik een scheiding bepleit.Ik denk veeleer dat het verleden duidelijk uitgewezen heeft dat op politiek niveau er zoveel energie verloren gaat in taalkwesties, die voor mij cultuurkwesties zijn, dat je beter uiteengaat dan steeds maar te kissebissen over wie voor welke lijsten mag stemmen en waar en wanneer...
Ik heb in mijn leven heel veel met Franssprekende Brusselaars gewerkt, en ook met Walen in een kliniek in het Brusselse, en persoonlijk heb ik toch geleerd dat er verschillen zijn van mentaliteit, contact, verwachtingen enz tussen de taalgroepen. Ik zeg niet dat de Vlamingen verstandiger zijn, of moreel hoogstaander, alleen dat er wel degelijk verschillen zijn....daarom wil ik een woord als volksaard niet onmiddellijk in de vuilbak gooien.
Ook en dat blijft mijn grote probleem met Vincent, die ik wel apprecieer omwille van alles wat hij hier inbrengt, is dat hij alleen de negativiteit van de staat wil zien. De staat geeft ook een identiteit aan een samenleving, impulsen tot intellectuele vorming,kunst en wetenschap,en zorgt er in het beste geval voor dat niemand buiten de boot valt: ook een arme sukkelaar heeft recht op een waardig leven...
Tot zover dus. - At 13:42 Anoniem said...
-
@Frans V: inderdaad, ik had Hegel onvermeld moeten laten. Geest, Staat en Volk zijn inderdaad met hoofdletters te schrijven bij hem, en niet bij Vincent. Ik dacht eigenlijk enkel aan de wetmatigheid van de geschiedenis, een element dat Marx bij Hegel haalde (die het weer had van de talloze eschatologische denkers die hem voorafgingen).
Ik lees nu Schopenhauer, en die man weet dat bijzonder goed uit te leggen, zoals u ongetwijfeld weet, maar ik zie het pas nu op een rijtje.