When a leading European official describes the refusal of the majority of the public to participate in an election as an ‘undeniable victory’, you have to wonder what kind of political world he inhabits. Voter apathy tells only part of the story, however. There is considerable evidence that disinterest in the EU elections is fuelled by a powerful sense of distrust, dissatisfaction and frustration. One German survey of 12,000 Europeans found that, for 60 per cent of respondents, one reason why they were not inclined to vote is because they are ‘being lied to in election promises’. Almost one in two respondents said they felt they ‘cannot improve anything by voting’. In Poland, Slovakia and the Nordic countries around two thirds of the respondents expressed this fatalistic attitude.
Typically, the EU political elite presents voter apathy as the unfortunate consequence of public misperception. Time and again they suggest that their good works are simply not appreciated by a public that doesn’t get what the EU is all about. Public disengagement is rarely seen as an indictment of EU institutions. ‘It’s not that people are staying away from these elections because they are critical of the European Union and its political process’, says Dr Hermann Schmitt of the Mannheim Centre for European Social Research. No, from his perspective, and in the view of the EU oligarchs, the public’s lack of interest springs simply from the EU’s own problems of ‘presentation’. So the European Commission sought to woo young voters with cool election ads on MTV networks.
In reality, there is much evidence that public disengagement is not the unintended consequence of poor public relations, but rather the outcome of an EU project that explicitly attempts to distance political decision-making from the gaze of European citizens. Graham Watson, one of the leading lights of the Liberal EU Parliamentary Group responded to the most recent election results by saying he couldn’t understand why the turnout was so low, and therefore ‘we need to study why people don’t go out and vote’. Sadly, Watson’s lack of understanding of the realities of political life in the European Union is not just an act; he is genuinely so out touch with public sentiment that he simply doesn’t get it.
Leading EU politicians frequently look upon their electorates as exotic and incomprehensible species whose habits and sensibilities must be ‘studied’. After the unexpected rejection of the Lisbon Treaty in the Irish referendum of 2008, the EU oligarchy responded with disbelief. Margaret Wallstrom, an EU commissioner, told the BBC that we must ‘analyse’ the Irish result and mount a public opinion survey to discover why the Irish rejected the sound advice of those who know best. This language of incomprehension, with Eurocrats expressing confusion over people’s voting behaviour, gives the distinct impression that there must be some serious pathology at work in these elections. Otherwise, why don’t people bother to cast their ballot and vote to validate the legitimacy of the EU? The Eurocrats simply can’t understand. Yet if there is any pathology here, it is to be found inside the institutions of the European Union itself.
The distinct feature of the EU’s political process is that it is self-consciously based on the principle of insulated decision-making. From the standpoint of the European political elites, one of the virtues of EU institutions is that it insulates them from the kind of public pressure and forms of accountability that they experience in their national parliaments. Consequently, the European Union is able to adopt policies that would often prove contentious and difficult to justify in a more open national parliamentary setting. In effect, politicians can continually hide behind the EU’s invisible decision-making process and claim that such and such a policy ‘wasn’t my idea’, before adding that: ‘Unfortunately we have no choice but to go along with this Europe-wide directive coming from Brussels.’
Insulated decision-making relies on institutions which are, in effect, outside the realm of public scrutiny. As Bruno Waterfield wrote in an important study for the Manifesto Club, ‘a unique form of twenty-first century statecraft has emerged’, which allows ‘expanding areas of public authority to retreat into a closed, private world of bureaucrats and diplomats’. In effect the majority of EU legislation is formulated by the hundreds of secret working groups set up by the Council of the European Union. Most of the sessions of the Council of Ministers are held behind closed doors and the EU’s unelected European Commission has the sole right to put forward legislation. Yet most of the decisions taken by the European Council are concerned with subjects that were previously discussed in national legislatures. These public-free institutions are designed to bypass conventional forms of democratic accountability.
The inevitable consequence of the institutionalisation of insulated decision-making is that it diminishes the capacity of European politicians to motivate and inspire their electorate. Low voter turnout doesn’t come from any problem of presentation; it is the logical conclusion to the EU’s system of behind-the-scenes political manoeuvring that is seen as unsuitable for public engagement and scrutiny. As a result of this, EU officials come across as they really are: bureaucrats rather than political leaders. Their ineptness has been exposed time and again as they have proven unable to win support for their proposed EU Constitution in national referendums. Is it any surprise that they think that referendums are not needed for implementing the Lisbon Treaty -- the rehashed Constitution?
When everything fails, the EU oligarchy tries to panic the electorate into voting. ‘If people don’t vote, the danger is that there will be more extremist parties or parties from outside the mainstream [in the European Parliament]’, warned Hans-Gert Poettering, president of the parliament. This is now the main message of EU rulers: people should vote to keep the extremists out, rather than voting positively for something. And it’s important to note that the word ‘extremist’ is used promiscuously today, to include not just the far right but also various kinds of Euroreformist, Eurosceptic and Eurocritical activists.
The paradox is that the culture of insulated decision-making has created an environment that is hospitable to the growth of political frustration and bitterness. The manipulative and dishonest style of rule-making confirms people’s cynicism towards conventional politics. Worse still, the insulation of decision-making directly contributes to the hollowing out of public life, which far too many people now see as pointless and irrelevant. In such circumstances, movements that are able to politicise people’s anger and dissatisfaction are able to make significant headway. So it is not surprising that right-wing nationalist parties gained some momentum in countries such as Holland, Hungary, Austria, France and Poland. Unlike mainstream parties, these protest movements have no inhibitions about exposing the democratic deficit that afflicts the EU. The support for these parties is provoked by the cynicism of the EU elite itself.
Dit opiniestuk van Frank Furedi verscheen oorspronkelijk in "Spiked Magazine" en werd nadien ook elders op het internet gepubliceerd.
Meer teksten van hem op www.spiked-online.com.
9 Reacties:
- At 14:27 Job said...
-
Maar die Europese Raad bestaat uit leden van de nationale regeringen, die zich moeten verantwoorden ten overstaan van de nationale parlementen. Dat daar een democratisch tekort ontstaatligt mijns inziens eerder aan het feit dat nationale parlementen hun werk niet doen en de fractiediscipline in de regeringspartijen iedere daadwerkelijke parlementaire controle tegenhoudt. Het zou niet veel beter gaan ingeval van intergouvernementele multilaterale afspraken buiten het EU-kader om.
- At 16:40 Vincent De Roeck said...
-
Job, officieel wordt dat beslist door de politieke vertegenwoordigers van de lidstaten. In de praktijk zijn dat comité's zoals de COREPER die aan elke vorm van politieke controle ontsnappen. De politieke vertegenwoordigers zouden daartegen in kunnen gaan, maar dat doen ze nooit, tenzij voor symbooldossiers, omdat ze ook weten dat de complexiteit van de EU-besluitvorming dit soort bureaucratische mini-baronnieën nodig heeft.
- At 23:06 Job said...
-
Beste Vincent,
bedankt voor je reactie (en en passant mijn complimenten voor je blog dat ik immer met belangstelling lees). Mijn vraag is alleen: in hoeverre zou de gang van zaken anders zijn als er geen formele supranationale structuur zou zijn zoals de EU nu is, maar slechts een informeel intragouvernementeel kader? Ik vrees dat het niet zoveel zou uitmaken en dat de multilaterale afsprakenmachine zich, door de veelheid aan onderwerpen waarover het in een gemondialiseerde wereld wenselijk is om afspraken te maken, vanzelf zou institutionaliseren tot iets soortgelijks als we nu hebben, maar dan helemaal zonder democratische controle op hetzelfde niveau, terwijl dat nu door middel van het Europees Parlement met al zijn gebreken nog wel enigszins bestaat. Als we de EU en de "EU-oligarchie" zouden afschaffen zouden ze vanzelf weer ontstaan, dus laten we ze maar liever hervormen. - At 01:05 Vincent De Roeck said...
-
"Als we de EU en de "EU-oligarchie" zouden afschaffen zouden ze vanzelf weer ontstaan, dus laten we ze maar liever hervormen."
Ik vrees dat je daar gelijk in hebt, alleen winnen we zo wie zo meer tijd door het monster eerst te doden en de samenleving/ruling class dan gestaag toe te laten het opnieuw te creëren. Verder ben ik ook geen minimalist. Als we het ganse systeem willen afschaffen, en als compromis komt er een drastische hervorming uit de bus, kunnen we daar tevreden mee zijn. Als we nu al inzetten op minimalistische ingrepen, wordt de compromis wel heel mager. Dit neemt niet weg dat ik het niet oneens ben met uw stelling. Alleen is dat voor mij geen reden om gas terug te nemen. De burgers informeren en de samenleving zo terugloodsen naar haar klassiek-liberale wortels is de enige garantie op vrijheid. - At 10:30 Danish Dynamite said...
-
Dat is inderdaad de kern van libertariërs: de samenleving evolueert altijd zoals een slinger tussen vrijheid en oppressie. Libertariërs kunnen dat mechanisme niet bestrijden, wel kunnen ze er voor zorgen dat de neerwaartse trend (naar oppressie) vertraagd wordt of de opwaartse trend (naar vrijheid) versneld wordt. Hayek vond recessies soms nodig om de economie te saneren. Ik vind een (korte) periode van oppressie even noodzakelijk om de samenleving te saneren.
- At 13:41 Vincent De Roeck said...
-
Een zekere Arend Lammertink stuurde mij vandaag via e-mail onderstaand artikel door. Best interessant. Kennelijk zou Karlsruhe, de zetel van het Duitse Grondwettelijk Hof, op 30 juni wel eens het eindstation voor het Lissabonverdrag kunnen zijn. Let's hope so!
Het Bundesverfassungsgericht, het Duitse
constitutionele hof, zal zich op 30 juni 2009 uitspreken over de vraag
of het Lissabonverdrag al dan niet in overeenstemming is met de Duitse
grondwet. Duitsland heeft, in tegenstelling tot ons land, een
constitutioneel hof dat de bevoegdheid heeft wetten en verdragen te
toetsen aan de Duitse grondwet. In dit geval betekent dat, dat men in
feite een veto uit kan spreken over het Lissabonverdrag en aldus de
Europese politiek terug naar de onderhandelingstafel kan dwingen.
Het Ministerie van Buitenlandse zaken is optimistisch in haar
berichtgeving: "Volgens de Duitse media zal het oordeel in het
voordeel van het Verdrag uitvallen, maar wel onder strenge
voorwaarden. Het beroep is ingesteld door Bundestaglid Peter Gauweiler
(CSU), die van mening is dat de Bundestag buiten spel kan worden gezet
door het Verdrag van Lissabon. De verwachting van de Frankurter
Allgemeine Zeitung is dat de rechters met name op dit punt in zullen
gaan, en zware criteria zullen stellen aan de bevoegdheidsoverdracht
aan de EU. Uiteindelijk zal dit volgens deze krant de ratificatie door
Duitsland van het Verdrag van Lissabon niet in de weg staan."
Men kan zich echter afvragen of dit optimisme wel terecht is. In
principe is het inderdaad zo dat het hof uiteindelijk een eventuele
Duitse ratificatie van een nieuw Europees verdrag niet in de weg kan
staan, maar wel met dien verstande dat het "uiteindelijk" te
ratificeren verdrag wel degelijk in overeenstemming zal moeten zijn
met de Duitse grondwet. Als het hof inderdaad zware criteria stelt aan
de bevoegdheidsoverdracht aan de EU, dan impliceert dit dat het
verdrag dat thans voor ligt niet aan de gestelde criteria voldoet. Het
is dan ook een raadsel hoe men zich het zou kunnen voorstellen dat de
Duitse politiek alsnog aan de eventueel gestelde criteria zou kunnen
voldoen, zonder opnieuw aan de onderhandelstafel plaats te nemen,
tenzij het om enkele dusdanig onbetekenende criteria zou gaan, dat men
bijvoorbeeld met een aanvullende verklaring toe zou kunnen.
Het is echter moeilijk voor te stellen dat een bevoegdheidsoverdracht
aan de EU op een dergelijke manier opgelost zou kunnen worden. Zeker
ook wanneer men in ogenschouw neemt dat in het Lissabonverdrag een
aantal flexibele clausules ten aanzien van eventuele toekomstige
bevoegdheidsoverdrachten zijn opgenomen met het doel om in de toekomst
de altijd moeizaam verlopende ratificatieronden te kunnen omzeilen, zo
ook de eerder aangehaalde Frankfurter Allgemeine Zeitung in wat
bedektere termen opmerkt. - At 13:42 Vincent De Roeck said...
-
Het vervolg van Arend Lammertinks artikel:
Deze voegt daar vervolgens aan toe: "Karlsruhe zal wel zeker stellen,
dat een Europese doorontwikkeling niet zonder het Duitse Parlement kan
geschieden, dat bevoegdheidsuitbreidingen zonder parlementaire
medewerking uitgesloten zijn." Een opmerking die weinig aan de
verbeelding over laat en de doodsteek voor het Lissabonverdrag in zijn
huidige vorm zou betekenen.
Een ander element in deze zaak wordt gerapporteerd door de
Süddeutschen Zeitung, een passage waar het Ministerie van Buitenlandse
zaken kennelijk overheen gelezen heeft: "Deze strijdbare politieke
buitenstaander Peter Gauweiler roept een instantie te hulp, die een
laatste, een allerlaatste maal de bevoegdheid heeft, in Europese zaken
in te grijpen - het Duitse Constitutionele Hof in Karlsruhe. Het
verdrag van Lissabon, het verdrag dus, waartegen Gauweiler klaagt,
ontneemt namelijk het hof deze bevoegdheid. De klacht, die sinds
vrijdagmiddag in Karlsruhe ligt, is voor dit hof dus de laatste kans,
haar eigen ontmachtiging te verhinderen." Voor alle zekerheid voeg men
er nog aan toe: "Dit is de reden, waarom Gauweilers klacht
'Sprengkraft' heeft".
Een buitengewoon interessant gegeven. Het Constitutionele Hof moet een
oordeel vellen over een verdrag dat het einde betekent van haar
exclusieve bevoegdheid om Europese wetgeving te toetsen aan de Duitse
grondwet, hetgeen het gevolg is van het feit dat met het
Lissabonverdrag voor het eerst formeel de zogenaamde Europese
suprematie op zowel het gebied van wetgeving als de rechtspraak
geregeld zal worden.
Kennelijk zijn de Duitsers zich hier terdege van bewust, ondanks het
feit dat dit in het Lissabonverdrag, in tegenstelling tot de verworpen
Europese Grondwet, niet "expliciet gecodificeerd" wordt, zo onze Raad
van State het formuleerde. Dit betekent concreet dat niet letterlijk
in het Lissabonverdrag staat dat de Europese wetgeving en rechtspraak
straks voorrang hebben boven die van de lidstaten, maar dat dit via
een omweg tot stand gebracht wordt: men verwijst naar eerdere
uitspraken van het Europese Hof, uitspraken waarin dit hof volgens
universitair docent staatsrecht mr. F. de Vries in feite haar eigen
bevoegdheden creëerde, met de daaruit voortvloeiende “misvatting dat
het Europese recht uit zichzelf voorrang heeft boven het eigen
Nederlandse recht”. De Vries:
“In alle ijver waarmee we het Europese bouwwerk proberen vorm te
geven, roepen we tal van staatsrechtelijke problemen op. […] Het valt
mij in algemene zin op dat Europa in het algemeen vrij vaardig is in
het oproepen van dit type problemen, maar vaak angstvallig zwijgt over
de oplossing er van. Dit probleem is overigens ernstiger en vooral ook
ouder dan u wellicht denkt. Het is in wezen begonnen in 1964 toen het
Europese Hof van Justitie uitspraak deed in de zaak Costa/Enel. […]
Het Hof creëerde eigenmachtig een rechtsorde die, om het in moderne
termen te zeggen, toch vooral zijn eigen dynamiek zou kennen. Op grond
daarvan zou het lidstaten niet langer vrij staan zich te onttrekken
aan die rechtsorde.
Deze onjuiste en in mijn ogen bovenal onbevoegd gegeven uitspraak, is
vervolgens een geheel eigen leven gaan leiden. Het heeft, vooral in
Nederland, tot de misvatting geleid dat het Europese recht uit
zichzelf voorrang heeft boven het eigen Nederlandse recht. […] Deze
opvatting lijkt mij evenwel volkomen onjuist. Wat we verder van Europa
ook vinden, onze binding aan Europese besluitvorming vloeit ten
principale voort uit de Nederlandse Grondwet. Europa definieert niet
zelf zijn bevoegdheden, zelfs het Hof van Justitie niet. Ik houd mij
maar vast aan de even heldere als simpele boodschap van het Duitse
Bundesverfassungsgericht (Maastricht Urteil). Europa mist
‘kompetenz-kompetenz’. ” - At 13:43 Vincent De Roeck said...
-
En het laatste deel van Lammertink... Verdomd nieuw Blogger-gedoe waarbij je reacties maar maximum 4000 tekens mogen zijn!!
De kennelijk goed geïnformeerde Süddeutschen Zeitung deelt het
optimisme van het Ministerie dan ook allerminst, hoewel het natuurlijk
maar net is van welke kant men de zaak bekijkt, en verwoordt dit als
volgt:
“De constitutionele rechter Udo di Fabio heeft reeds in 1993 de
onherroepbare overdracht van wezenlijke staatsaangelegenheden aan de
EU voor onverenigbaar met de grondwet gehouden. En de president van
het constitutionele hof Hans-Jürgen Papier heeft in februari aan de
Berlijnse Humboldt-Universiteit een voordracht over het Lissabonvedrag
gehouden, waarin hij de rol van de nationale parlementen in de
zogenaamde subsidiariteitscontroleprocedure voor “volledig
ontoereikend” hield. Maar bovenal kan Gauweilers klacht steunen op het
oordeel van het hoogste gerecht inzake het Verdrag van Maastricht; met
dit verdrag werd onder andere de Euro geschapen.
Destijds, in 1993, heeft het hof een oordeel uitgesproken, dat zo
ongeveer klonk als “tot hier en (zonder referendum) niet verder” – en
zich de controle over de “uitbrekende rechtsinstrumenten” van de EU
voorbehouden. Welnu, dit Karlsruhese voorbehoud wijst op het einde van
het Lissabonverdrag.
Als het hof thans niet interveniëert tegen dit verdrag, dan zou dat
de toestemming tot haar juridische kastratie zijn. In Karlsruhe staat
een Duits-Europees ‘High Noon’ op het programma. Men kan met spanning
tegemoet zien, welke betekenis het hof geeft aan de inleidende
bepalingen van de grondwet: Daarin staat, dat de Duitsers “van de wil
bezield” zijn, als “gelijkgerechtigd deel in een verenigd Europa de
vrede van de wereld te dienen”.”
Dit geeft al met al toch wel aan dat het Lissabonvedrag absoluut geen
gelopen race is bij onze oosterburen, vooral ook omdat het
constituonele hof zich als geen ander bewust is van de dramatische
historische redenen die tot de Duitse grondwet geleid hebben en van
wat er kan gebeuren als het parlement zich buitenspel laat zetten. - At 12:53 Anoniem said...
-
Ik hoorde zeggen dat zelfs als Karlsruhe nee zegt, de Duitse regering niet gedwongen kan worden die uitspraak te honoreren.