In plaats van elke burger een paar honderd euro belastinggeld terug te geven, zou de Vlaamse overheid misschien beter een belang in Volvo Cars kopen. Het staat toch min of meer te koop. Waarom zou de overheid het niet kunnen stimuleren dat de knapste koppen van Vlaanderen daar de auto van de toekomst gaan ontwikkelen? Volvo heeft nu al de beste hybride technologie, dus er is veel knowhow aanwezig. In plaats van te wachten tot de Chinezen en Indiërs hun auto's naar ons exporteren, zouden we hier evengoed kunnen werken aan de auto waar die Indiërs en Chinezen straks zelf mee willen rijden. Dát is nadenken over de volgende generaties.

Een bubble ontstaat als bepaalde aandelen op de beurs worden overgewaardeerd. Tussen 1996 en 2000 hebben we dat gezien op de Nasdaq: alles wat te maken had met technologie was goed, de rest werd gedumpt. Dat heeft bij veel mensen uiteindelijk een financiële ravage aangericht. Je zou je dus kunnen afvragen wat we kunnen doen om bubbles te vermijden. Het punt is alleen dat we die bubbles nodig hebben om vooruit te gaan. Zonder de technobubble hadden wij vandaag geen Blackberry, geen iPod. Al die innovaties hebben we te danken aan het feit dat mensen in korte tijd massaal veel geld hebben geïnvesteerd in bedrijven die met dat soort technologie bezig waren. Dankzij zulke bubbles maken wij in korte tijd grote vooruitgang. Zo is het altijd gebeurd. De mens heeft altijd vooruitgang geboekt dankzij bubbles, zeg maar: periodes van collectieve waanzin.

Wij kunnen kinderarbeid niet verdragen, en er zijn inderdaad bepaalde aspecten van kinderarbeid die niet door de beugel kunnen. Maar multinationals die in ontwikkelingslanden mensen tewerkstellen, zijn wel de werkgevers die daar de beste normen hanteren. De Nikes van deze wereld zijn een referentie voor de lokale bedrijven. Doordat Nike fabrieken heeft in Vietnam, zijn de Vietnamese bedrijven verplicht om hun sociale normen op te trekken. Nike verbieden om nog langer in ontwikkelingslanden te werken, kan als gevolg hebben dat de situatie verslechtert. Het is gemakkelijk om te zeggen dat het een schandaal is hoe weinig Nike die mensen betaalt, en hoe jong sommige werknemers zijn - maar een beetje nuance zou niet slecht zijn.

Verplichte quota zijn geen goed idee, maar positieve discriminatie zal nodig zijn. De overheid moet alvast het goede voorbeeld geven. En universiteiten moeten harder hun best doen om allochtone jongeren aan te trekken. Heel belangrijk is dat meer jongeren een voorbeeldfunctie krijgen. Als jongeren opkijken naar kerels die drugs dealen, krijg je een negatieve spiraal. Als jongeren opkijken naar vrienden die studeren en succes hebben, krijg je een positieve spiraal. Het verschil tussen de twee is niet altijd zo groot. De dealer is waarschijnlijk een bekwame ondernemer, met voldoende charisma om mensen mee te trekken. Zulke krachten in de samenleving moeten we ten goede aanwenden.

Ik heb een probleem met de zogenaamde gouden parachutes. Maar ik zou ervoor willen pleiten dat wij in plaats van een afgunstmaatschappij een bewonderingsmaatschappij zouden creëren. Dat klinkt misschien nogal pater-Versteylen-achtig, maar ik meen het: jaloezie is een destructief gevoel. In plaats van jaloers te zijn op mensen die meer succes hebben dan jezelf, kun je je beter afvragen wat je van hen zou kunnen leren. Die discussie rond toplonen heeft voor mij te maken met afgunst. Het is de droom van veel politici om eens te kunnen uitpakken met een Belgisch succesverhaal, genre Microsoft. Maar dat zou hier nooit mogelijk zijn. Als Bill Gates hier geboren was, zou Microsoft niet zijn wat het vandaag is, want dan hadden we ongetwijfels wel de één of andere mega-Bill Gatestaks in het leven geroepen.